Foto: Sven Menschel

‘Alle mensen die “ja” gaan stemmen wil ik bedanken’, zei Roman Puchko, gehuld in Wageningen University-trui, via Skype vanuit Kiev. ‘Maar ik heb begrip voor alle mensen die “nee” gaan stemmen. Ik voel geen woede.’ Vanaf het scherm zwaait de jonge WU-alumnus naar de aanwezigen in KSV-sociëteit Cantil. Zij mogen op 6 april stemmen over een associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. 

Het is een referendum waar nog niet veel Nederlanders mee bezig zijn. Toch kwamen gisteren ruim vijftig studenten en andere nieuwsgierigen af op een politiek café over het onderwerp in KSV-sociëteit Cantil. Een avond georganiseerd door promovendus Hugo de Vries, een verklaard nee-stemmer die echter vooral een geslaagde volksraadpleging wil. Dus met de vereiste 30 procent opkomst voor geldigverklaring. 

De twee sprekers, beide Eerste Kamerleden, voerden in Cantil een respectvol en genuanceerd debat. Tegenstander Tiny Kox (SP) benadrukte dat hij Oekraïne vaak heeft bezocht en het beste wil voor de Oekraïners. Het huidige ‘ongekend verregaande’ associatieverdrag zou het Oost-Europese land echter dwingen teveel EU-wetgeving in te voeren in te korte tijd, en bovendien Rusland onnodig provoceren. Kox hoopt dat een Nederlands ‘Nee’ tot nieuwe onderhandelingen en een in zijn ogen evenwichtiger verdrag leidt. 

Voorstander Herman Schaper (D66), die inviel voor de verhinderde Kees Verhoeven, stelde dat we naar de wil van gewone Oekraïners moeten luisteren. Zij verlangen in grote meerderheid, zeker jonge mensen, dat hun land zich oriënteert op Europa. Ondertussen koestert Schaper geen illusies over de toestand ter plekke. Oekraïne is een zeer corrupt land dat slechts beperkt handelt met Europa. Maar, zo zegt Schaper, dat zijn juist de problemen die het verdrag moet bestrijden. ‘Oekraïne laten zitten is geen optie. Door het land weg te laten zakken in verdere chaos creëert de EU ook weer nieuwe crises voor zichzelf.’

Vanuit de zaal vuurden studenten de meest uiteenlopende vragen af. Terwijl bier en bittergarnituur rondgingen, kwamen onder meer de verstoorde handelsrelaties met Rusland en de gevolgen van een nee-stem voorbij. Kox wees de aanwezige studenten nadrukkelijk op hun verantwoordelijkheid. Zwaaiend met een papieren verdrag, benadrukte hij dat uitgebrachte stemmen ‘over dit verdrag dat niemand van jullie heeft gelezen’ een echte impact gaan hebben op gewone Oekraïners. 

Puchko was degene die tegen de klippen op optimisme uitstraalde. Hij riep Nederlanders op vooral hun mening t vormen door een bezoek aan het Oost-Europese land. ‘Dat is’, merkte hij grappend op, ‘ook heel goedkoop.’