De grens van het tutoyeren

Ik probeer mezelf echt aan te leren iedereen die een paar jaar ouder is dan ikzelf met ‘u’ aan te spreken. Maar dit is eigenlijk het omgekeerde van wat ik vanuit mijn lagere- en eigenlijk ook middelbare school heb meegekregen. Gek eigenlijk. Op mijn Montessori basisschool was een van de basiswaarden wel dat iedereen gelijkwaardig was. Klasgenoot en klasgenoot, maar tot op zekere hoogte ook klasgenoot en docent. De klas sprak de meester of juf altijd aan met de voornaam. We mochten onze leraar zelfs geen ‘meester Bart’ noemen, daar had hij een hekel aan. Gewoon ‘Bart’. De power distance was zelfs zo laag dat ik mijn leraar – achteraf tot mijn grote schaamte – een keer ‘papa’ heb genoemd. Dat floepte er opeens uit omdat mijn vader dezelfde voornaam heeft. Om maar even een indruk te geven van de vertrouwelijkheid in de klas. Op de universiteit is het natuurlijk anders. Docenten worden altijd wel gevousvoyeerd. Behalve als ze zelf aangeven dat dit niet nodig is. Interessant ook vind ik de power distance tussen verschillende culturen. Nu nog herinner ik me de vraag die een Ethiopische klasgenoot een docent stelde tijdens een van mijn eerste lessen in Wageningen. Thank you so much for your inspiring lecture, Sir. En al is er in het Engels geen onderscheid tussen ‘jij’ en ‘u’, de grote power distance en zijn enorme respect voor de docent vloeiden voort uit zijn woorden. Daarop volgde zijn vraag. En vervolgens bedankte hij nog eens tweemaal voor het feit dat de leraar zijn vraag wilde beantwoorden. Dat ontroerde me wel een beetje. Nederlandse studenten zijn direct. De afstand tussen docenten en studenten is hier, denk ik, een stuk kleiner dan in andere landen. Een goed voorbeeld hiervan is dus mijn basisschool. De gedachte van gelijkwaardigheid van dit onderwijs vind ik mooi. Niet alleen met vousvoyeren, maar ook met de toon waarop je praat en je houding naar iemand kun je respect voor een ander uitstralen.