Dialogic beoordeelde het zogenaamde Kennisbasis-onderzoek van DLO en constateert dat de financiering van de Wageningse onderzoeksinstituten slecht afsteekt tegen Nederlandse kennisinstituten in andere domeinen en buitenlandse instituten in hetzelfde domein. Eerder waarschuwde de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) al voor te veel bezuinigingen op het basisonderzoek van DLO en de andere Nederlandse instituten voor toegepast onderzoek.
Dialogic adviseert het ministerie van EZ om een duidelijke visie te ontwikkelen op de toekomst van de landbouw en natuur in Nederland. Uit die visie moeten de kennisinvesteringen in dit domein voortvloeien. Daarbij moet de overheid zorgen voor een stabiele onderzoekfinanciering. Je kunt funderend-strategisch onderzoek namelijk niet – zoals nu het geval is – elke vijf jaar bijsturen en verleggen, aldus het rapport van het onderzoeksbureau.
Het ministerie kan per instituut de optimale omvang van het strategisch-funderend onderzoek vaststellen, adviseert het onderzoeksbureau. Omdat instellingen als de Wageningse universiteit en de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht ook funderend onderzoek uitvoeren, kan de omvang van de publieke financiering per DLO-instituut variëren.
Daarbij is wel belangrijk dat DLO voldoende vrijheid krijgt in de programmering. DLO moet namelijk kunnen investeren in thema’s die over enkele jaren belangrijk worden. Er moet ook meer ruimte zijn voor maatschappelijke vraagstukken en onverwacht onderzoek, stelt Dialogic.
Er is in Nederland geen breed gedragen visie op de vraag waar we naartoe willen in het agro-natuurdomein, constateert het adviesbureau. Welke gebieden van de kennisbasis gaan we wel of niet in stand houden met publieke financiering? Door de krimpende middelen wordt de noodzaak voor zo’n visie steeds urgenter, aldus Dialogic. Daarbij moet de beleidsvisie aansluiten bij de Europese agenda.
De wijzigingen in de afgelopen jaren, waaronder de verschuiving van kennisbasisgeld naar de topsectoren, hebben volgens Dialogic voor onrust gezorgd en geleid tot een vermindering van de doeltreffendheid en doelmatigheid van het DLO-onderzoek. ‘Als het budget krimpt en het aantal spelers en belanghebbenden hetzelfde blijft, dan nemen de transactiekosten en de neiging tot gedetailleerde vraagsturing toe.’ Wil het strategisch-funderend onderzoek weer doelmatiger worden, dan vraagt dat om een stabiele financiering en meer manoeuvreerruimte.
Die ruimte is mede nodig om beter te kunnen aanhaken bij Europese onderzoeksprojecten. DLO heeft momenteel te weinig kennisbasismiddelen die ze strategisch kan inzetten op belangrijke onderzoeksthema’s.
Onderzoeksfaciliteiten DLO draaien met verlies