Student
Medewerkers
Onderwijs
Studentenleven

Cursushoppen tegen stress

Als je ’s nachts wakker ligt en overdag alleen nog maar kan denken aan wat je allemaal moet, heeft de studiestress je in zijn klauwen. Het overkomt meer en meer studenten. Cursussen over gebalanceerd en mindful leven worden dan ook populairder. Resource doet een greep uit het aanbod.
Milou van der Horst

Foto’s Guy Ackermans illustratie Geert-Jan Bruins

Voor wie?

Masterstudenten

Door wie?

Marjan Wink, docent Intuïtieve Intelligentie

Waar?

Wageningen Universiteit, Forum

Hoe lang?

Drie weken (1,5 punt) of een periode (3 punten)

Wat is het?

Deze MOS-module gaat over hoe je je intuïtie, creativiteit, ervaring en inspiratie kunt gebruiken in de wetenschap.

Marjan Wink: ‘Bij de vakevaluaties scoorde Intuïtieve intelligentie zo goed dat het vak in 2014 de prijs voor excellent onderwijs won. Dat verbaasde me eigenlijk niet, omdat er zo’n grote vraag is naar meer zelfinzicht. Studenten willen leren hoe ze meer naar zichzelf kunnen luisteren en hebben behoefte aan middelen om diepgaand te reflecteren op zichzelf. Ze kampen met vragen als: wie ben ik, wat doe ik en wat draagt dat bij aan de wereld? De maatschappij is erg gericht op kennis, maar hoe plaats je dat in een groter geheel en hoe draagt dat bij aan betekenisgeving?

Intuïtie kan worden omschreven als een ingeving, een vorm van direct weten zonder bewust beredeneren. In het vak wordt meer inzicht gegeven in onbewuste denkprocessen, die vaak holistischer van aard zijn dan de bewuste denkprocessen die onder andere in de wetenschap belangrijk zijn. Vragen die centraal staan in de cursus zijn: op welke manier maak je belangrijke keuzes, waar laat je je door leiden? Waar vertrouw je op? Waar komen je ideeën vandaan en welke condities helpen om op goede ideeën te komen?

Het vak is erop gericht om studenten bewuster te maken van de balans tussen hoofd, handen en hart. Er zijn studenten die in de loop van hun studie – waarbij ze voornamelijk op hun ratio worden aangesproken – hun passie en actiezin verliezen. Andersom kan ook; er zijn ook studenten die zo sterk hun passies volgen dat ze zich niet kunnen concentreren op hun studie. Ik reik studenten tools aan om beter te luisteren naar zichzelf en naar anderen, bijvoorbeeld door mindfulnessoefeningen, lichaamsbewustzijnsoefeningen en visualisaties. Op die manier draagt de cursus bij aan het vergroten van zelfkennis, zelfacceptatie en zelfbewustzijn.

Binnen het vak en de module is de dialoog erg belangrijk en dat draagt eraan bij dat studenten leren dat ze niet alleen zijn in hun kwetsbaarheden of onzekerheden. Sterker nog: iedereen heeft zijn eigen krachten en pijnpunten en dat inzicht leidt tot meer zelfacceptatie.

Intuïtieve intelligentie draagt ook bij aan het persoonlijke zingevingsvraagstuk: waar leidt mijn intuïtie me naartoe en hoe moet ik dat dan aanpakken? Het is zo vanzelfsprekend om te kiezen met het hoofd, terwijl kiezen vanuit intuïtie en passie keuzes makkelijker maakt.

Ik krijg veel studenten die zijn doorgestuurd door de decaan of de studieadviseur, omdat ze bijvoorbeeld te veel stress hebben. De studiedruk is hoog. Studenten zijn erg gericht op het afvinken van vakken en als ze het tempo niet bijhouden, wordt dat vaak gezien als hun eigen schuld. We leven in een tijd waarin we sterk gericht zijn op de buitenwereld: wat wordt er verwacht, wat zien mensen van me? Naar binnen keren, naar jezelf en je lichaam luisteren en daar ruimte voor durven nemen, is een vaardigheid. Als je die vaardigheid ontwikkelt, word je energieker, efficiënter en gelukkiger. En krijg je een betere balans tussen je privéleven en je studie.’

Voor wie?

Studenten die een studentenpsycholoog bezoeken

Door wie?

Studentenpsycholoog Ineke Leenders

Waar?

Wageningen Universiteit, Axis

Hoe lang?

Twee maanden

Wat is het?

De training is gebaseerd is op de Acceptance and Commitment Therapy en is bedoeld voor mensen die kampen met depressieve klachten, burn-out of (milde) angstklachten. De training is onderdeel van de behandeling en wordt uitsluitend aangeboden na een intakegesprek.

Ineke Leenders: ‘De basisgedachte van de training is dat je leert accepteren wat niet te veranderen is, zodat je daar niet langer tevergeefs mee hoeft te worstelen. Tegelijkertijd leer je om meer energie te stoppen in de dingen die je waardevol vindt. Mindfulness is een onderdeel van de cursus, wat erop neerkomt dat je niet meer blijft malen over dingen uit het verleden of in de toekomst, maar dat je meer in het hier en nu leeft. Mindfulness is een bewezen hulpmiddel bij stress en depressieve klachten. Studenten zeggen ook dat ze na de training minder worstelen met nare gedachten en die beter te kunnen relativeren. Het is ook gebleken dat studenten het fijn vinden om dingen te delen binnen de groep, zodat ze merken dat ze er niet alleen voor staan.

Er zijn diverse signalen die kunnen duiden op een naderende burn-out, bijvoorbeeld het gevoel hebben dat je altijd haast hebt, alert bent, geen plezier en motivatie meer hebt, dat je niet goed slaapt en dat je dingen enkel doet omdat ze moeten. Je kunt het vergelijken met een auto die heel hard stationair draait, ook als je even tijd voor jezelf hebt. Een burn-out komt nooit alleen door een studie, maar is vaak een optelsom van verschillende factoren. Er zijn karakters die kwetsbaarder zijn dan anderen, met name de perfectionisten of mensen die een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en altijd willen pleasen.

Studenten zitten in een leeftijdscategorie waar een enorme dynamiek in zit. Ik zie onzekere eerstejaars, maar ook mensen die klaar zijn voor het werkende leven. In een paar jaar tijd moet een ongelofelijke ontwikkeling plaatsvinden. Juist vanwege die dynamiek kan er ook gauw iets mis gaan.

Wat ik ook opmerk is dat studenten niet alleen hun studie perfect willen doen, maar alles. Ze moeten een sociaal leven hebben, ze mogen niks missen, ze moeten nog besturen doen want dat is goed voor het cv en het moet allemaal ook sneller en nu meteen. En dan bestaat het risico om ver over je grenzen heen te gaan.

Wat ik eigenlijk met alle studenten bespreek, is de balans tussen draagkracht en draaglast. Je kunt wel heel veel willen, maar je moet ook de kracht hebben om het te doen. De draagkracht moet op peil blijven en dat kan je bereiken door aandacht te besteden aan de basale dingen zoals gezond eten, genoeg slapen, sport en ontspanning. Zorg goed voor jezelf.’

Voor wie?

Alle studenten

Door wie?

Het Inspringtheater, onderdeel van stichting Boerengroep

Waar?

Onder andere op Wageningen Campus

Hoe lang?

45 minuten

Wat is het?

Inspringtheater of theatre of the opressed is een vorm van interactief theater: na een korte voorstelling over een bepaald onderwerp gaan de spelers de dialoog aan met het publiek. Vervolgens kunnen toeschouwers de rollen van de spelers overnemen.

Maureen Klijn, coördinator van Het Inspringtheater ‘Ik heb gemerkt dat stress een heel actueel onderwerp is onder jonge mensen. Iedereen wil veel, heeft veel ambitie. Tegelijkertijd leeft de vraag: wie ben ik en hoe bewijs ik wie ik ben?

De vorige coördinator van het inspringtheater, Marloes Harkema, kwam met het idee om over stress een voorstelling te maken, voor en door studenten van Wageningen Universiteit. Toen ik met haar idee verderging, merkte ik dat het een hot topic is.

Bij de voorbereiding van de voorstelling heb ik veel mensen gevraagd waar zij stress van krijgen. Ik heb van vrienden gehoord dat media en vooral Facebook veel stress veroorzaken. Facebook is een soort spiegel, een manier om je te vergelijken met anderen en dat geeft stress. Het is moeilijk om in het nu te blijven, terwijl ik denk dat dat de oplossing voor stress is.

Hoewel stress en burn-outs sterk spelen onder jonge mensen, heb ik gemerkt dat er toch een taboe op ligt. De maatschappij ziet het als je eigen fout als je een burn-out krijgt. Mensen die het krijgen, denken daardoor snel dat ze een loser zijn. Terwijl ik juist denk dat mensen die een burn-out krijgen, heel sterke mensen zijn met een rijk leven. Ze doen veel en hebben veel ambities. Wat ik wil bereiken met deze voorstelling is dat het taboe minder wordt en dat het gesprek op gang komt.

Het inspringtheater is geen therapie, maar door te doen, dus door een rol over te nemen in de voorstelling, kunnen mensen wel dicht bij hun gevoel komen en dat creëert ruimte. Je krijgt een andere kijk op de situatie. In het interactieve gedeelte komt er een gesprek op gang, is er ruimte voor reflectie en lichtheid. Het inspringtheater is niet per se bedoeld om tot een oplossing of een antwoord te komen, maar het laat mensen zien hoe het anders kan. Ik hoop dat mensen na afloop van de voorstelling trouwer kunnen zijn aan wat ze nodig hebben en beter hun grenzen kunnen aangeven.

Meer studiestress

Het aantal studenten dat hulp zocht bij de studentenpsychologen van Wageningen Universiteit was in 2014 ruim 30 procent hoger dan in 2013, zo laten de jaarcijfers van de psychologen zien. Dat is niet volledig te verklaren door de toename van het aantal studenten, want ook het percentage hulpzoekers steeg, van 6,8 naar 7,2 procent. Vooral het aantal studenten met studiegerelateerde stressklachten nam volgens de psychologen toe. Ook de sterk toegenomen interesse voor het vak Intuïtieve intelligentie kan een indicatie zijn dat bewuster leven en omgaan met stress belangrijke thema’s zijn voor studenten. In het collegejaar 2013- 2014 volgden 130 studenten het vak, een jaar later waren dat er 204.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.