tekst Eva van der Graaf illustratie Geert-Jan Bruins
‘Een beetje eenzaamheid vind ik lekker’
David de Winter hoorde voor het eerst over het vrije MSc-programma tijdens het introductiegesprek met zijn studieadviseur aan het begin van zijn master Climate studies. Eerder volgde hij in Utrecht ook een flexibel programma in zijn Bachelor Liberal Arts and Science. ‘Flexibel’ is eigenlijk een betere term, stelt De Winter, want helemáál vrij in je vakkenkeuze ben je niet (zie kader).
Voor David was de keuze voor een flexibele master snel gemaakt. ‘Ik raakte al snel geïnteresseerd in educatie en transformatieve leerprocessen en zag mogelijkheden om een master rondom deze thema’s samen te stellen bij de leerstoelgroep Education and Learning Sciences.’
Door zijn ervaring in de bachelor was het voor De Winter niet moeilijk om eigenhandig zijn master samen te stellen. ‘Ik heb in mijn bachelor vakken gevolgd aan verschillende universiteiten. Dat was veel complexer dan mijn master.’
De Winters positieve ervaringen met een custommade studie zijn volgens hem te danken aan zijn zelfstandigheid en neiging tot reflectie. Als je over die eigenschappen beschikt, kun je jezelf met een vrij programma ‘een maatpak aanmeten’, zegt hij. ‘Dat voelt enorm lekker!’ Ongerust over zijn mogelijkheden na zijn afstuderen is hij niet; die hoopt hij als ‘autonoom onderzoeker en vormgever’ ook zelf te creëren.
Op de vraag of het eenzaam is om een studie te doen die verder niemand anders doet, zegt De Winter: ‘Ik heb niet de ervaring dat ik buiten een groep val omdat ik geen regulier programma doe. En een beetje eenzaamheid vind ik wel lekker.’
David de Winters tip: ‘Het helpt als je het leuk vindt om studiegidsen door te ploegen.’
‘Zo kun je precies je eigen pad volgen’
Met een bachelor Landschapsarchitectuur op zak begon Bart Mesman aan de master Earth and Environment. Toen hij erachter kwam dat het modelleren hem niet erg aansprak, ging hij praten met zijn studiebegeleider. Zij vertelde hem over de mogelijkheid van een vrije master. ‘Ik wilde mijn kennis van landschapsarchitectuur combineren met hydrologie. Ik had toen al de meeste hydrologievakken afgerond en in mijn vrije ruimte alleen maar communicatievakken gekozen, dus ik was onbewust al een soort vrije master aan het bouwen.’
Mesman is blij dat de optie van een vrije master destijds ter sprake kwam. ‘Ik heb een eigen programma samengesteld waarin alle vakken bijdragen aan hetzelfde doel: een goede kennis over de vakgebieden waarin ik later terecht hoop te komen.’
Doordat hij steeds meerdere vakken volgde binnen verschillende leerstoelgroepen, heeft Mesman ‘aan alle kanten vrienden kunnen maken’. ‘Ik heb er leuke vriendengroepen aan overgehouden die ik nog steeds opzoek, ook al heb ik al een jaar geen vakken meer met ze gehad.’
Mesman denkt dat de wetenschap baat heeft bij een multidisciplinaire blik. ‘Er komen soms onderwerpen langs in colleges die op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Nu is het de norm om een hydrologiecollege vanuit de kennis over water te bekijken, maar het werd voor mij nog interessanter doordat ik kon bedenken hoe ik de kennis kon toepassen in ruimtelijke ontwerpen.’
Voor Mesman is het doen van een vrije master een manier om ‘precies je eigen pad te volgen’. Maar dat wil niet zeggen dat je alles zelf hoeft uit te zoeken. ‘Ik heb hulp zat gevraagd – en gekregen. Vooral van mijn studiebegeleidster.’
Bart Mesmans tip: Ga bij het opstellen van je studieprogramma meteen na of de vakken die je wilt volgen niet samenvallen. Als je dat later ontdekt en dan een vak moet laten vallen, moet je programma opnieuw langs de examencommissie.’
In 5 stappen naar een studie op maat
Sluiten de bestaande studieprogramma’s niet helemaal aan bij je interesses en toekomstplannen? Dan is een vrij BSc- of MSc-programma misschien iets voor jou. Zo pak je het aan:
Stap 1: Bespreek je wens met je studieadviseur.
Stap 2: Stel samen met de studieadviseur of een decaan je studieprogramma samen. Let op: er is een waslijst aan eisen waaraan het programma moet voldoen. Dit om te voorkomen dat het een pretpakket wordt.
Stap 3: Dien via SPA (Study Programme Approval) je studieprogramma in bij de examencommissie, aangevuld met een motivatiebrief waarin je uitlegt waarom je een vrij programma wilt volgen.
Stap 4: Programma goedgekeurd? Studeren maar!
Stap 5: Neem je diploma in ontvangst. Daarop zal de naam staan van de meest verwante opleiding met daaronder de vermelding ‘free bachelor’ of ‘free master’.
Voor meer informatie over de vrije Bachelor, klik hier.