© Shutterstock
Consumenten vinden vooral informatie over dierwelzijn en gezondheid belangrijk. De plaats van productie van het vlees en de invloed op het milieu vinden ze iets minder interessant. En hoe de varkens vervoerd of geslacht worden, wilden mensen liever niet weten. ‘Ik denk dat iedereen beseft dat dit nooit prettig is voor het dier,’ zegt projectleider Willy Baltussen van Wageningen Economic Research. ‘Mensen willen daar liever niet teveel over weten. Misschien dat het vlees anders ook niet meer zo lekker smaakt.’
Niet verwacht
De onderzoekers hielden een online enquête onder consumenten in Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In totaal werden iets meer dan 4000 mensen, waarvan van tevoren was vastgesteld dat ze varkensvlees eten, ondervraagd. Daaruit bleek dat mensen gemiddeld 13 cent per kilo meer willen betalen voor informatie over de herkomst van het vlees, wat ongeveer gelijk is aan de extra kosten die gemaakt worden om die informatie op de verpakking te zetten en te garanderen dat het ook echt van dat bedrijf (of van een groep bedrijven) afkomstig is. Baltussen: ‘Op basis van eerder literatuuronderzoek hadden we eigenlijk verwacht dat de consument niet bereid zou zijn om meer te betalen voor deze informatie, maar dat blijkt dus niet het geval. ’
Duitse en Engelse consumenten waren volgens Baltussen wel minder bereid om extra te betalen wanneer het product uit Nederland kwam. ‘Je ziet in deze landen een duidelijke voorkeur voor producten uit eigen land. Nederland is wat dat betreft eigenlijk een uitzondering omdat het ons veel minder uitmaakt, wellicht omdat we van oudsher al een handelsland zijn.’ De onderzoekers checkten ook of de resultaten niet samenhingen met incidenten die zich voordeden ten tijde van de studie, zoals het dierenwelzijnsschandaal bij het slachthuis in Tiel. Baltussen: ‘Je kan je namelijk voorstellen dat mensen na zo’n incident meer behoefte hebben aan extra informatie. Maar er was geen verschil.’
Apps en QR-code werkt niet
In een aparte praktijkproef van Albert Heijn en VION werd tevens onderzocht op welke manier de informatie het best aangeboden kan worden. Daaruit bleek dat mensen niet graag een QR-code of app gebruiken om informatie op te zoeken. Baltussen: ‘Ze waarderen wel dat de mogelijkheid bestaat, maar slechts weinig mensen nemen de moeite om de informatie ook echt op te zoeken. Blijkbaar geeft het de consumenten al voldoende vertrouwen en hoeven ze het niet nog na te lezen. Vergelijkbaar met een garantiebewijs, die lezen de meeste mensen denk ik ook niet helemaal door.’
‘Gehakt is nog altijd het grootste varkensvleesproduct, maar dat wordt in grote hoeveelheden gemengd. Dat komt zeker niet van één dier en vaak levert een bedrijf daar ook onvoldoende voor.
Volgens Baltussen is het wel lastig om aan te geven van welk dier of zelfs van welk bedrijf het vlees afkomstig is. ‘Gehakt is nog altijd het grootste varkensvleesproduct, maar dat wordt in grote hoeveelheden gemengd. Dat komt zeker niet van één dier en vaak levert een bedrijf daar ook onvoldoende voor.’ Het meest haalbare scenario is volgens hem groepen bedrijven die samen een bepaalde standaard garanderen.
Minder aaibaar
De varkensketen wil graag werken aan haar imago en vertrouwen winnen bij de consument, door deze proactief te informeren. De ketenpartijenvinden denken dat het houden van open dagen bij de varkenshouders hiervoor de beste manier is. Baltussen: ‘Het nadeel is dat je daarmee slechts een beperkt groepje mensen bereikt.’ Uit het rapport blijkt namelijk ook dat dat de varkenssector voor de meeste mensen niet de hoogste prioriteit heeft. In een andere enquête geeft 21 procent van de Nederlandse consumenten aan meer te willen weten over het productieproces van varkensvlees. De melkveehouderij scoort met 29 procent iets beter. ‘Mensen moeten hun aandacht verdelen, zegt Baltussen. ‘Er is zoveel informatie en dan zijn varkens misschien wat minder aaibaar dan koeien.’