Wetenschap - 26 september 2002

Column: Onwijs

Elk decennium kent zijn eigen woordenschat. In de jaren zestig was alles 'onwijs te gek, weet je wel?' terwijl in de jaren zeventig alles 'moest kunnen'. Tachtigers vonden alles 'cool', negentigers 'gaaf'. Nu is, als ik goed ben ge?nformeerd alles vet en wreed. En ieder decennium brengt mensen voort die gevormd zijn door zijn hypes, taalgebruik en bijbehorende inzichten. Waaronder zijn eigen managementstijl. Alles was experimenteel in de jaren zestig, vrijgevochten en tegen de otoriteit in de jaren zeventig, ongegeneerd commercieel in de jaren tachtig en grijpgraag graaiend in de jaren negentig (waar status gelijk stond aan de hoeveelheid opties die je bij je baas bedong). Inmiddels zijn normen en waarden weer belangrijk en realiseren we ons de waarde van beleefdheid en veiligheid. Erg verwarrend allemaal. Eerlijk gezegd heb ik ook een beetje medelijden met onze bestuurders. Opgegroeid in de jaren zestig en gerijpt in de vrijgevochten jaren zeventig gingen hun ogen pas open toen snelle managers (gemiddeld 23 jaar) in de tijd van Lubbers er met de leuke baantjes vandoor gingen terwijl in onderwijsland al die vrijblijvendheid tot niets bleek te leiden. Dat werd erger in de jaren negentig toen ze, inmiddels zakelijk geworden, werden overklast door hardschreeuwers als Peper en B later B selfmade hoogleraar en manager Veerman. Het was bepaald geen pretje om onder de laatste te werken terwijl we zelf zulke goede krachten in huis hadden. En zie, met de promotie van Veerman naar Den Haag kwam onze kans. Nu hebben we weer management Wageningse stijl.

Ze doen zo hun best. In hun enthousiasme om te laten zien wat ze de afgelopen decennia hebben geleerd passen ze alle stijlen door elkaar toe. Eigenlijk zijn ze altijd experimenteel en vrijgevochten gebleven, maar twee lessen van latere generaties hebben ze heel goed onthouden: besturen is afslanken (jaren tachtig) en wie iets wil bereiken zet een snelle organisatie neer. Tegenvallers laat je mooi wegwerken (d? les uit de jaren negentig) en zelf laat je de mooiste resultaten zien. Liefst gebruik je een holding. Snel pak, snelle babbel en B je moet het ze nageven B alle ellende lekker ver weggestopt in kenniseenheden. Laat het middenkader hier zijn tanden maar op stuk bijten. Uit de praktijk van onderzoek en onderwijs zijn immers weer nieuwe baasjes opgeklommen die maar al te graag uitvoeren wat hun door de hoge bomen wordt voorgehouden. En die op hun beurt willen laten zien hoe goed ze het begrijpen.

En zo wordt het hoofdgebouw teruggebracht tot een kantoortje waar niemand (student, buitenlander, opdrachtgever) nog aan hoeft te kloppen. Waarmee niemand van buiten Wageningen nog weer iemand kan vinden die men nodig heeft. Wie wist tenslotte dat hij naar een kenniseenheid moest vragen? Dat hadden ze er niet bijgezegd. Laat Brussel of Ouagadougou het maar uitzoeken. Tot grote tevredenheid van onze managers Wageningse stijl: hoe ging het deze week? Te gek, cool en gaaf. En zeer ongewoon ben ik het met ze eens. Te gek. Ik vraag me af wat ons nog te wachten staat. Bureau buitenland opgeheven. Studentenwerving en communicatie gedelegeerd naar kenniseenheden. Ik heb er maar ??n woord voor. Onwijs.

Egbert Lev