Wetenschap - 21 juni 2001

Column: Leefbaar Wageningen

In de universitaire wereld, en niet alleen daar, schrijdt de secularisatie voort. Onder de grote rivieren worden verwoede pogingen ondernomen om de kerkelijke achtergrond van de universiteit te verdonkeremanen en in ieder geval niet meer voluit in de naam van de instelling te vermelden. De monnik met kruis maakt al jaren geen deel meer uit van het cort?ge. Het kruisbeeld heeft een onopvallende plaats in de aula gekregen en het gebed voor en na een academische plechtigheid is heel kort geworden. Slechts de portretten van een enkele kardinaal roepen nog herinneringen op aan het rijke Roomsche leven van weleer, toen waarden nog waarden waren en normen normen. Deze ontkerkelijking is ook aan de Vrije Universiteit niet voorbij gegaan. De mannenbroeders en andere kleine luiden denken er zelfs over om een opleiding voor imam te beginnen. Leerstellige discussies worden nog slechts in Kampen en Kootwijkerbroek gevoerd. Alleen de familie Donner dient nog steeds trouw de overheid. Het is voorgoed gedaan met de missie en de zending van de bijzondere universiteiten.

Hoe anders gaat het er echter hier aan toe. Bij ons van de Wageningen Universiteit. Wij zijn gedurende vier winteravonden, die tot diep in de lente duurden, op zoek geweest naar onze gezamenlijke waarden en normen. Dat komt niet omdat we de weg en de draad kwijt zijn, maar omdat onze managers vinden dat we een heel bijzondere universiteit moeten zijn, zoals vroeger Tilburg, Nijmegen en Amsterdam (VU). Daarom hebben we het in het begin van de jaren negentig al gehad over onze missie en zending. Maar het milieu was te beperkt om uniek te zijn. Toen is Bram Peper ingehuurd om ons te helpen en de weg te wijzen. Voor zijn briljante model, met een assenstelsel dat zelfs voor een socioloog te begrijpen was, is de gemeente Rotterdam natuurlijk keurig betaald, maar veel soelaas heeft het niet gebracht. Want ook het plan-Peper is in een bureaula verdwenen. We hebben het daarna in het Engels gezocht, want dat geeft een missie het broodnodige internationale aanzien en daar komen natuurlijk honderden legale Chinezen op af. Er verschenen advertenties in de dagbladen over 'food valley'. Er is zelfs een website waar gesproken wordt over 'life sciences' en over 'safe food in a vital world'. Maar de her-confessionalisering van de Wageningse Universiteit is nog niet helemaal afgerond. Daarom spreken we tegenwoordig hier in parabels en gelijkenissen over onze toekomst. We kennen nu, dankzij een oud-topman van de Rabobank, het verschil tussen Hollandse bruggenwachters en Friese brugwachters. Maar dat is nog niet alles. Onze eigen topman heeft de verlossende woorden gesproken. We moeten authentiek zijn en waarden blootleggen. Gevoel moet je hebben en gedrevenheid ontwikkelen, verbindingen zoeken, structuren laten evolueren en vari?teit bewaren. Eindelijk is er duidelijkheid over onze missie en over onze toekomst. Het lijken nu nog mooie woorden te zijn, maar het is natuurlijk wel de enige weg naar een leefbaar Wageningen en misschien wel naar een leefbaar Nederland. Jan Nagel en Henk Westbroek hadden het niet beter kunnen zeggen.

Kees de Hoog