Wetenschap - 31 oktober 2002

Column: Bonanza-land

Het begon met die import-buitensport, maar daar bleef het niet bij. Je merkte het overal aan; eerst country fairs waar iedereen in die Engelse jassen liep, daarna die hoedjes. En dan die broeken: bruin of groen, ribfluweel. Soms zelfs lange kousen en B godbetere het B van die Knickerbocker broeken (met leren gesp). En dan die honden: geselecteerd voor de jacht, maar hier overbodig in auto's rondhangend. Oh ja; de auto's. Daar kon je aan zien dat het echt ?rg werd. Niet van die snelle of luxe, met modderspetters! Die had je nodig om je te onderscheiden. 'Off the road', opdat je kon laten zien dat je oprijlaan wel even iets anders was dan een tegelpaadje. Dat je een stuk land had waar je zelf kon bepalen waar je de natuur gewoon haar gang liet gaan. Daar kon je mee aankomen op de kolfclub, waar een BMW of Mercedes al als burgerlijk worden beschouwd. En dus verschoof de aandacht van de buitenwijk of buitenwijk-annex-leuke-voorstad (of gewoon Gooi) naar HET LAND. Voor de nieuwe rijken (nouveaux riches was alweer oud; geld verjaart immers snel) gold alleen het land.

Zo ook in Wageningen. Ons groene ruimte instituut was er als de kippen bij om deze golf van landliefde te ondersteunen. Met ruimtepsychologen en omgevingsecologen ging Alterra aan de slag. Wilt u land, mijn heer? Laten we daar eens onderzoek naar doen. Wat dacht u van een mooi uitzicht, mijn dame? We zoeken het uit; LNV betaalt. Die zijn immers op zoek naar nieuwe toepassingen van het toch vrijkomende land. Zit weer geld in voor de boer: landschapsproductie, waterberging. Als het maar niet aansluit op wat de boeren nu doen (dat zou immers te makkelijk zijn). Wilt u buiten wonen, of blijft u liever in de stad naast een ruim en leeg (en arm) platteland? Alterra denkt met u mee. Boeren betalen het gelag.

Ik vind het goedkoop. Al die sjieke buitenkleding. Buiten spelen zonder vuile handen te maken. Engelse landheer spelen. Of Frans kasteelheertje. Het doet me denken aan die nagesynchroniseerde westerns. Bonanza, maar dan op zijn Duits: 'Hey Joe! Komm mal hier sonst gib ich dich mit mein klapper'. Onecht en fantasieloos. En dat onderzoek! Meedravend op de golven van het ik-idealiseer-het-land. Half-zacht; interactief en vooral omgevingsgericht. Het klopt allemaal net niet. Waarom laat je mensen vrijblijvend meepraten als ze toch niet van plan zijn om er ook maar iets mee te doen, of consequenties aan te verbinden? Wie compenseert boeren voor het beknotten van hun ruimte? Wat is de 'licence-to-interfere' van deze vrijblijvende meepraters? Of van de onderzoekers? Het moet maar eens uit zijn met die goedkope bemoeizucht. Laat die mensen eens ??n vliegreis overslaan. Een auto wegdoen. PC, f?hn, i?ts. Gelijke voet: iedereen betaalt het gelag, niet alleen de boer. En wat de nieuwe rijken betreft: het wordt weer tijd voor het wilgenknotten. Iedere landeigenaar in sp? kan zich melden voor een gratis inburgeringscursus plattelandsleven. Punten halen voor het grote-buitenleven-diploma. Een 'licence-to-live-outside'. Laat maar eens zien dat je het aankunt. Dat doen boeren tenslotte al heel lang. Laat burgers en buitenlui zich eerst maar eens bewijzen. Leve de boer!

Egbert Lev