Wetenschap - 9 september 2010

Buren houden ouderen gezond

Niet de familie, niet vrienden, maar goede buren zijn het belangrijkste voor de gezondheid van ouderen. Tot die opmerkelijke conclusie komt promovenda Simone Croezen.

9-GA-pag-9.jpg
Epidemiologe Croezen onderzocht het verband tussen sociale contacten en de gezondheid van ouderen. Daarvoor gebruikte ze de gegevens over bijna 25.000 zelfstandig wonende ouderen (65+) in het werkgebied van de GGD Gelre-IJssel. Die ouderen blijken aanzienlijk positiever over hun gezondheid als ze meer sociale contacten hebben. De echte verrassing zit 'm in de soort contacten. Buren staan met stip op een. 'Het contact met buren is sterk gerelateerd aan een goede gezondheid', verwoordt Croezen het wetenschappelijk. Na de buren zijn vrienden belangrijk. Contacten met familie zijn niet aantoonbaar significant beter voor de gezondheid. Daarmee heeft Croezen wetenschappelijk bewijs gevonden voor de stelling dat een goede buur beter is dan een verre vriend.
Kip-en-ei 
Waarom buren goed zijn voor de gezondheid is niet helemaal duidelijk. 'Het zou kunnen dat mensen met een slechtere gezondheid hun contacten met familie daar niet op aanpassen, maar hun contacten met buren wel. Dat er dus minder contacten zijn met buren als de gezondheid slechter is. Een beetje een kip-en-het-ei verhaal', doet Croezen een poging tot verklaring. Die unieke en belangrijke rol van buren in het dagelijks leven van ouderen wordt overigens volgens Croezen bevestigd door ander Wagenings onderzoek.
Minder eenzaam
De gegevens van de GGD komen uit de zogeheten ouderenmonitor. De GGD'en laten ouderen steekproefsgewijs om de vier jaar een uitgebreide vragenlijst invullen. Daarmee zijn het moment-opnamen. Om effecten van sociale steun op de lange termijn in beeld te brengen, keek Croezen naar een langlopende studie van het RIVM onder volwassenen in Doetinchem. Ook daaruit blijkt de positieve invloed van sociale contacten op de gezondheid. Mensen die volop sociaal actief zijn, zijn minder eenzaam, hebben een betere lichamelijke gezondheid en voelen zich gezonder.
Langer leven
Croezen: 'Dat klinkt misschien als een open deur: je weet dat het zo is. Maar wij hebben nu aangetoond dát het ook zo is.' Die invloed van positief ervaren sociale steun gaat ver: je leeft er letterlijk langer door. Croezen toont keihard aan dat zonder een sociaal netwerk de kans om te sterven bijna twee keer zo groot is als met zo'n sociaal vangnet. In Doetinchem tenminste. De resultaten van Croezen steunen gemeenten en GGD'en in hun aanpak van ouderenbeleid. 'In Epe en Zutphen zijn wij actief met campagnes als 'Voor Elkaar in de Buurt'. Daarbij kunnen ouderen zelf initiatieven indienen. Wij ondersteunen die dan met geld of praktische adviezen. Dat loopt goed.'