© Shutterstock
Wat zijn de gevolgen van deze branden voor de natuur?
‘Als je de krantenkoppen mag geloven is brand altijd slecht en zou het de natuur verwoesten. Maar niets hoeft minder waar te zijn. Brand brengt vaak verjonging. Vaak zie je een paar dagen na brand alweer groen gras terugkomen, en het verjongt ook heidevelden. In het buitenland zijn er plantensoorten die zelfs vuur of rook nodig hebben om te ontkiemen. Brand is een natuurlijk proces dat nodig is om het bos periodiek op te ruimen. Als je brand altijd onderdrukt, zoals in de Verenigde Staten de afgelopen tientallen jaren wordt gedaan, dan wordt het bos zo overgroeid dat als er dan brand uitbreekt , deze enorm explosief is. Frequente kleine branden zijn daarmee een effectieve manier om het risico op grote branden in te perken.Maar het kan ook zijn dat brand wel schade aanricht met name als het te vaak op dezelfde plek voorkomt, bijvoorbeeld als planten nog geen zaad hebben kunnen zetten en dan alweer verbrand worden, of als de brand heel intens is. En als veengebieden verbranden, zoals nu veel in het Verenigd Koninkrijk, dan groeit dat echt enorm traag weer terug. Op plekken waar de bodem heet wordt tijdens een brand en waar de begroeiing de bodem niet meer beschermt, kan brand voor erosie en ook overstromingen zorgen.’
Wat verwacht je dat er gebeurt als de droogte aan blijft houden?
‘Er zijn bijna elke dag wel een aantal natuurbranden en bermbranden deze zomer, terwijl normaal gesproken we ons brandseizoen in het voorjaar hebben en niet in de zomer. Het zijn dus echt veel branden. Het is wel gunstig dat in Nederland alle branden vrij klein zijn gebleven, er zijn nog geen grotere branden geweest zoals op de Hoge Veluwe een aantal jaar terug en bij Schoorl in 2009. Als de droogte aanhoudt verwacht ik dat deze branden zullen aanhouden. Verder zie je nu overal bomen uitdrogen, de meeste berken zijn erg geel of soms zelfs geheel verdord, en op heel veel plekken zie je dat bomen een deel van hun blaadjes laten vallen. Doordat de bomen uitdrogen zal het makkelijker zijn voor brand om in de toppen van de bomen te klimmen, en dan is het erg lastig voor de brandweer om het te bestrijden.’
Hoe kan je de branden het best bestrijden?
‘Het is van belang om van te voren het landschap goed in te richten: zodat er plekken zijn waar de brand vertraagt omdat er een mozaïek van vegetatie en vegetatieopbouw is, of omdat er open stukken zijn. Dan heeft de brandweer tijdens een brand een veiligere plek om de brand te bestrijden. Dat wordt nu veel met water gedaan, maar dat kan ook zonder veel water bijvoorbeeld met behulp van een handcrew. Deze gaan te voet het veld in met bijvoorbeeld kettingzagen en waterzakken om kleine, ook ondergrondse, vuurhaarden te blussen. Verder kan het vuur ook met vuur bestreden worden, door een backfire aan te leggen. Dat betekent dat er vanaf een open strook tegen de wind in en in de richting van de ongecontroleerde brand de vegetatie wordt weggebrand. In Nederland is veel van de natuurbrandbestrijding met water vanaf grote brandweerwagens. Dat is een uitdaging als het terrein minder goed toegankelijk is, en de zware wagens kunnen ook de bodem goed kapot rijden. Ik zie daarom een toekomst voor meer handcrews en verdere ontwikkeling van de expertise op het gebied van strategisch vuurgebruik.’
Hoe kan je brand voorkomen?
Cathelijne Stoof vertelt over het voorkomen van brand.
Lees ook eens:
Vuur verandert oerwoud in savanne
Hoe overleef je een natuurbrand?
Natuurbranden veroorzaken erosie