Wetenschap - 8 november 2001

Botanische tuinen willen blijven ruilen

De Stichting Nationale Plantencollectie (SNP), waar ook de botanische tuinen van Wageningen Universiteit aan deelnemen, gaat werken aan een gedragscode voor de internationale uitwisseling van planten. Door het Biodiversiteitsverdrag is de gebruikelijke ongebreidelde uitwisseling tussen de 650 botanische tuinen in de wereld aan banden gelegd. Landen van herkomst hebben nu rechten op de planten, en daarmee ook op het commercieel gebruik voor bijvoorbeeld farmacie of sierteelt.

Dr Jan Just Bos van de botanische tuin van Wageningen legt aan de hand van een case uit wat de problemen zijn. Wageningen verzamelt sinds 1994 varianten van de Pholinia, een roodbladige plant die bekend is als sierplant. Nederlandse kwekers willen nu een variant uit China met een heel mooi rood blad opkweken en commercieel uitbuiten. China heeft volgens het Biodiversiteitsverdrag de rechten op zulk commercieel gebruik.

De oplossing die Bos bedacht, was om de vermeerdering van de Chinese Pholinia mogelijk te maken, maar om vast te leggen dat de kweker bij commercieel gebruik toestemming vraagt aan de ambassade van China. Zo komt enerzijds de doelstelling van verbreiding van planten die de botanische tuinen nastreven niet onder druk te liggen, en houdt anderzijds China zijn rechten op de plant.

Het voorbeeld van Bos was onderwerp van gesprek tijdens een symposium dat de SNP hield op 1 november, ter viering van de nieuwe beleidsnota 2001-2005. De SNP stimuleert het bewaren en onderhouden van de Nationale Plantencollectie, opgebouwd uit plantencollecties van zeventien tuinen van universiteiten en particulieren. De SNP loopt internationaal voorop, aldus Bos.

De 650 botanische tuinen in de wereld ruilen jaarlijks ieder duizenden zaden en planten uit om te zorgen dat planten niet uitsterven. De beperkingen van het Biodiversiteitsverdrag zijn echter al voelbaar. In landen als Madagascar is het al niet meer mogelijk om planten uit te voeren. Een internationale gedragscode is daarom volgens Bos noodzaak. Het symposium van de SNP is voor hem dan ook een startschot voor internationaal overleg. | M.W.