©Thea Hilhorst
Van de achttien promovendi zijn er twee tussentijds afgehaakt, meldt ze. Acht ervan zijn nu klaar, acht anderen zijn nog bezig met hun promotie en zullen komend jaar promoveren. Ze neemt vier daarvan mee naar haar nieuwe werkgever in Den Haag, het Institute of Social Studies. De andere vier promoveren in Wageningen. ‘Ik zal het komend jaar dus nog een paar keer binnenlopen’, zegt ze op 3 juli, na de promotie van haar promovendus Gayathri Lokuge in Wagenigen.
Conflict
Vijftien jaar lang bouwde ze met Georg Frerks een florerende groep Rampenstudies op in Wageningen met zo’n dertig promovendi en medewerkers, maar in 2013 besloot de universiteit dat hun groep deel moest uitmaken van de leerstoelgroep Sociologie van Ontwikkeling en Verandering. Dat vond ze geen goede keuze. ‘In dat grotere geheel zou de identiteit, zichtbaarheid en autonomie van rampenstudies wegvallen, terwijl die aspecten juist een deel van het succes waren.’ Na een pijnlijk conflict met de universiteit is Frerks naar de Netherlands Defense Academy gegaan en is Hilhorst vertrokken uit de Leeuwenborch, het onderkomen van de sociale wetenschappers. Zij zat de afgelopen vier jaar met haar promovendi in Radix.
VICI
Hilhorst haalde enkele jaren geleden een VICI-beurs binnen van NWO ter waarde van anderhalf miljoen euro en had daarna de universiteiten voor het uitkiezen. Ze koos voor het Institute of Social Studies, onderdeel van de Erasmus Universiteit, waar ze bijzonder hoogleraar Humanitaire hulp en wederopbouw werd. ‘Zo kan ik doorgaan op mijn onderzoeksterrein.’ Ook wordt ze dit najaar visiting professor aan de London School of Economics, een universiteit met een grote reputatie.
Kenniscentrum
Vier jaar geleden was ze boos, nu is ze blij en opgelucht. ‘Ik heb met enkele onderbrekingen ruim 35 jaar in Wageningen gezeten, eerst als student, daarna als promovendus, onderzoeker en hoogleraar. Je wilt ook niet van de wieg tot het graf bij dezelfde universiteit zitten. Ik merk dat er nu nieuwe perspectieven ontstaan. In Den Haag kan ik makkelijk samenwerken met de overheid en NGO’s op het gebied van humanitaire hulp en vredesvraagstukken. We hebben net een humanitair kenniscentrum opgezet, waarin 12 NGO’s de krachten bundelen met kennisinstellingen in Den Haag, Groningen, Wageningen en Amsterdam die onderzoek doen naar humanitaire hulp bij conflicten en rampen.’
Kandidaten
De afgelopen jaren zocht de universiteit een opvolger voor Hilhorst en Frerks , maar die werd niet gevonden. Hilhorst kan wel raden hoe dat komt. ‘Er zijn weinig kandidaten op senior niveau in Nederland, want het is een specifiek vakgebied. En de sterke kandidaten in het buitenland, zoals in Engeland en Zwitserland, zitten al op goede posities. We hadden in Wageningen een sterke positie opgebouwd, maar als onderdeel van een grotere groep zonder eigen hoogleraar heeft rampenstudies die positie verloren. Het universitaire humanitaire landschap in Nederland is nu meer versnipperd, wat ook voordelen heeft. Ik hoef niet meer zo nodig een eigen nieuwe groep op te bouwen, maar wil vooral investeren in samenwerking en netwerken. Dat past veel beter bij deze tijd.’
Congo
Haar onderzoek leidt nog steeds tot nieuwe wapenfeiten in conflictgebieden. Na hun spraakmakende rapporten over seksueel geweld in Congo wezen haar Congolese promovendi haar er op dat er in hun land geen enkele universiteit onderwijs en onderzoek op gender aanbiedt. Dat werd alleen door internationale partijen gedaan. Nu heeft Hilhorst een gendercentrum opgezet op de universiteit in Bukavu waar ze al jaren mee samenwerkt. Een van haar promovendi is directeur, Hilhorst zit in het bestuur. Drie postdocs doen onderzoek naar de positie van vrouwen in Congo, schrijven onderwijsmodules voor universiteiten, geven voorlichting en hebben een documentatiecentrum ingericht. ‘Ik heb veel plezier met dat kleine prille centrum, want het geeft hoop tussen het steeds opnieuw oplaaiende oorlogsgeweld.’