© Sven Menschel
Om even de Speld te quoten: het is me nog steeds niet helemaal duidelijk of er laatst nou een cyberexpert aan tafel was geschoven bij Nieuwsuur of gewoon iemand die niet zuinig was met het strooien van woorden zoals blockchain, cyber en DDoS. Dat expert Van Rijbroek in haar boek Cybersecurity schaamteloos hele Wikipediapagina’s had gekopieerd doet mij afvragen welke criteria de NOS hanteert voor ‘een expert’.
Dat we het tegenwoordig niet meer zo nauw lijken te nemen met experts is niet zo gek. Het onderscheid tussen een echte experts en de wannabe’s wordt steeds moeilijker om te maken. Met dank aan het digitale tijdperk zijn het niet enkel de ‘oude snorren’ met een diploma die het alleenrecht op expertise hebben. Sterker nog, soms zijn het juist de autodidactische ervaringsdeskundigen die, zonder een universitair graad, juist de verfrissende en vernieuwende inzichten bieden. Veel interessanter. En dat maakt het lastiger om kritisch te zijn in de spreektafelselectie.
Grappig
Dat ‘het niet zo nauw nemen’ met experts werkt grappig genoeg twee kanten op. Als een hoogleraar in de voedingsleer een uitspraak doet over wat wel of niet gezond is lijkt niemand er problemen mee te hebben het af te doen als onzin ten faveure van een andere ‘expert’ wiens uitspraken wel in lijn liggen met wat we willen horen. Wat dat betreft kunnen we gewoon expertise shoppen.
Natuurlijk kunnen we er dan voor kiezen om van een beroep een zogenaamd beschermd beroep te maken, maar de vraag is of dat helpt: als negenexperts ‘nee’ zeggen en één zegt ‘ja’ dan houden we ons krampachtig vast aan die ene ‘ja’ als dat beter in ons straatje past. En die persoon laten we zonder blikken of blozen op tv verschijnen. Wat dat betreft zijn we misschien niet eens heel anders dan de mensen die vasthouden aan het idee dat de aarde plat is en de maanlanding gewoon in de studio is opgenomen. Aan elk bewijs valt immers te tornen en bewijs is voor meerdere interpretaties vatbaar.
Stemmende huisvaders
Ik vraag me ook af in hoeverre we kritisch genoeg zijn in het onszelf bestempelen als expert. Bij hippe zangtalentenjachtprogramma’s kan ik nog de grap inzien van de stemmende huisvaders en -moeders die driftig hun analyse los laten op het zangtalent van persoon x of y alsof ze docent zijn op het conservatorium. Het idee van een publieksjury werkt alleen niet wanneer het gaat om wie het populairst is. Dat zie je ook terug in de jaarlijkse coverprijs van de Resource.
Een voorselectie zorgt gelukkig voor een goede kwaliteit van de genomineerden. Maar in de eindsprint bleek een sterke correlatie tussen het stemgedrag en de locatie: die kwam sterk overeen met de afkomst van de genomineerden. Kortom, we zijn niet bang om kritisch te zijn naar, al dan niet, zelfbenoemde experts en hun mening af te doen als ‘ook maar een mening’ maar schromen tegelijkertijd niet om ons als publieksexperts te laten mobiliseren.