Wetenschap - 26 april 2001

Beschermende voedingsstof leidt duister dubbelleven

Makers van supplementen stoppen de stof al in hun pillen. Hij zou beschermen tegen agressieve moleculen die veroudering versnellen en een keur van ziekten laten ontstaan. Enkele jaren geleden maanden Wageningse onderzoekers al tot voorzichtigheid, toen ze ontdekten dat de stof zelf in zo'n agressief molecuul verandert. Inmiddels weten onderzoekers wat er daarna met de op hol geslagen beschermer gebeurt. Quercetine geeft zijn geheimen prijs.

Quercetine behoort tot de grote groep van stoffen in groenten en fruit, die de smaak en kleur van die producten veroorzaken; de flavono?den. Onderzoekers van de leerstoelgroepen Biochemie en Toxicologie onderzochten wat er met quercetine en andere flavonoiden gebeurt nadat ze in het lichaam vrije radicalen hebben geneutraliseerd. Allemaal veranderden ze daardoor zelf in vrije radicalen. De agressiefste stoffen ontstonden echter uit het 'troetelmolecuul' van de supplementenindustrie: quercetine.

Dat quercetine niet onmiddellijk leidt tot ernstige aandoeningen komt omdat het lichaam zelf ook beschermende stoffen, zoals glutathion, aanmaakt. Die ruimen amokmakende beschermers op. "Maar als je quercetine in hoge doseringen slikt, put je je reservoir glutathion uit", vertelt prof. dr. ir. Ivonne Rietjens van de leerstoelgroepen Toxicologie en Biochemie. "Datzelfde glutathion breekt ook vrouwelijke hormonen af. Van die hormonen weten we dat ze kanker kunnen veroorzaken. Je kunt je dus afvragen of pilgebruiksters bijvoorbeeld niet in problemen komen door quercetine."

De Wageningers werken aan een methode waarmee ze kunnen onderzoeken wanneer quercetine schadelijke effecten heeft en wanneer niet. Rietjens: "De stoffen die ontstaan als quercetine vrije radicalen neutraliseert, zijn zo vluchtig dat we zo nooit konden bestuderen. Maar nu kijken we naar de stoffen die ontstaan als glutathion het lichaam schoonveegt. Die zijn stabieler." | W.K.