Wetenschap - 1 januari 1970

Bedreigde kuifarend ook boven vulkaan te vinden

Ecologen van Wageningen Universiteit en de Universiteit van Amsterdam zijn op zoek gegaan naar de laatste Javaanse kuifarenden. Hun beklimmingen van steile vulkaanhellingen hebben nieuwe gegevens opgeleverd die kunnen worden gebruikt bij biotoopbescherming en de ontwikkeling van nieuwe reservaten voor de bedreigde soort.

Bas van Balen van de leerstoelgroep Natuurbeheer in de tropen en ecologie van vertebraten en dr Vincent Nijman van de UvA hadden 95 'visuele ontmoetingen' met de vogel op circa vijftig plaatsen op Java. De met uitsterven bedreigde arend blijkt de voorkeur te geven aan het primaire regenwoud, maar is ook gezien bij de secundaire bossen. Verder werd de kuifarend (Spizaetus bartelsi) gespot boven de vulkanen Slamet en Merapi, plaatsen waar de soort voorheen nooit gezien was.
Uit het onderzoek blijkt verder dat de jonge kuifarenden erg kwetsbaar zijn. Ze vliegen nogal eens uit naar biotopen waar ze moeilijk kunnen overleven, in secundaire bossen of bosranden waar weinig voedsel en beschutting is. De kuifarend leeft van zoogdieren en middelgrote vogels zoals boshoenders, fruitvleermuizen en hagedissen. Er zijn naar schatting nog maar een paar honderd exemplaren over als gevolg van verstoring van het leefgebied en internationale handel in roofvogels.
Er was tot nu toe weinig bekend over de broedwijze en het voorkomen van de kuifarend op Java, die toch tot 'nationale vogel' van Indonesië is uitgeroepen. De bevindingen zijn gepubliceerd in ondermeer het Duitse vakblad Journal für Ornithologie en in Austral Ornithology. | H.B.