Het microplastic dat via het riool de Europese zeeën bereikt, bestaat voor 42 procent uit deeltjes van autobanden. © Pixabay
Dat blijkt uit een Wageningse modelstudie van de groepen Water Systems and Global Change (Carolien Kroeze) en Aquatic Ecology and Water Quality (Bart Koelmans). De groep van Kroeze, timmert aan de weg met het modelleren op mondiale schaal van de vervuiling van oppervlaktewater. Een van die modellen is door masterstudent Max Siegfried gebruikt om de verontreiniging van de Europese zeeën met microplastic uit afvalwater in kaart te brengen. Daarbij is de focus gelegd op de route die dit plastic aflegt via de riolering en de rivieren naar zee.
Puntbronnen
Centraal in de berekening staan de zuiveringsinstallaties. Voor die zogeheten puntbronnen is volgens Kroeze te schatten wat er aan microplastic in- en uitgaat. ‘We hebben Europa opgedeeld in 623 stroomgebieden. Voor elk van die gebieden weten we de bevolkingsdichtheid, hoeveel huishoudens zijn aangesloten op het centrale rioolsysteem en kunnen we schatten hoeveel microplastic per persoon wordt geproduceerd.’ Gekoppeld aan de efficiëntie van de zuivering levert dat een beeld op van de hoeveelheid plastic die in de rivieren terechtkomt. Onderweg naar zee blijft een deel van het plastic achter.
Dit is een eerste stap. Toch zijn de uitkomsten consistent met de weinige meteingen die er zijn
Carolien Kroeze
Siegfried bererekent dat er jaarlijks 14,4 kiloton microplastic wordt geloosd in de vijf wateren die Europa omringen. De Middellandse Zee neemt met 5,6 kiloton bijna de helft voor haar rekening, gevolgd door de Zwarte Zee (4,1) de Atlantische Oceaan (2,7), de Noordzee (1,1) en Baltische Zee (0,9) kiloton. Die getallen zijn een eerste benadering, zegt Kroeze. ‘Dit is een eerste stap. De data die eraan ten grondslag liggen zijn nog tamelijk onzeker. Toch zijn de uitkomsten consistent met de weinige metingen die er zijn.’
Tandpasta
Ronduit verrassend is volgens Kroeze de samenstelling van het microplastic dat op deze manier in zee terechtkomt. ‘Dat bestaat voor 42 procent uit deeltjes van autobanden. Vooraf hadden we gedacht dat de persoonlijke verzorgingsproducten, de crèmes en tandpasta enz., de grootste klapper zouden zijn. Daar is veel over te doen. Maar dat is dus niet zo, die komen met 10 procent pas op de vierde en laatste plaats. Na de banden komt textiel met 29 procent en deeltjes uit het huishouden met 19 procent. Vooral in textiel is de laatste decennia veel synthetisch materiaal verwerkt.’
Kroeze wijst er wel op dat dit niet het complete beeld is. Naast de route via het riool is door promovenda Jikke van Wijnen inmiddels ook de verspreiding in kaart gebracht van microplastic die via zogeheten diffuse bronnen (bv door de lucht of via afspoeling van de bodem)
in het water terechtkomen. En daaruit blijkt dat die bijdrage veel groter is dan die van autobanden. Maar die publicatie moet nog verschijnen. Slijtvastere banden kunnen desondanks volgens de Wageningse studie de belasting van het oppervlaktewater met microplastics een stukje terugdringen. Evenals een betere zuivering van afvalwater.
Winst
In een aantal landen als Nederland halen zuiveringsinstallaties 95 procent van het microplastic uit het water. Maar in het overgrote deel van Europa (en de wereld) is dat niet zo. In driekwart van de zuiveringen wordt maar tot maximaal de helft van het microplastic uit het water gehaald. In landen rond de Middellandse Zee zijn veel huishoudens bovendien helemaal niet op centrale riolering aangesloten. Daar valt volgens de modelberekeningen van Kroeze nog veel winst te behalen.
Het artikel ishierin te zien.