Het is de eerste week van het academisch jaar. Op de bovenste verdieping in Forum luisteren 23 nieuwe masterstudenten Landscape architecture and planning naar hun docent, de bekende landschapsarchitect Adriaan Geuze. Drie weken geleden zat Geuze nog in het tv-programma Zomergasten waar hij 3 uur lang vol passie vertelde over zijn vak. Nu legt de ontwerper in rustig Engels uit wat tijdens de ‘Master Studio’ van de studenten wordt verwacht. Komende weken maken de studenten, waarvan de helft uit Azië komt, onder meer zelfstandig een ontwerp.
Wageningen Universiteit stelde Geuze in 2012 aan als bijzonder hoogleraar om landschapsarchitectuur als ontwerpende wetenschap een nieuwe impuls te geven. Zelf studeerde hij ook in Wageningen om daarna studio West 8 te starten, waarmee hij nationaal, maar vooral internationaal succes heeft. Zo maakt(e) hij ontwerpen voor de Jubilee gardens in London, Governors Island in New York en het Rotterdamse Schouwburgplein. Het gloednieuwe atelier op de vijfde en zesde verdieping van Forum komt ook uit de koker van Geuze. ‘Aan die ruimte was dringend behoefte.’ Om hem heen zitten studenten gebogen over landkaarten. Een atelier is voor een student landschapsarchitectuur wat een laboratorium is voor een student Moleculaire levenswetenschappen. Landschapsarchitectuur had drie jaar geleden geen ‘laboratorium’. Studenten werkten in gewone klaslokalen of thuis. ‘Maar je wilt juist dat studenten samenwerken aan een opdracht en elkaar hier zien.’
Tekeningen ophangen
Dat nieuwe atelier is dan ook geen prestigeproject, zegt Geuze tijdens een rondleiding. Het is een voorwaarde om de beste ontwerpen te krijgen. Na het vertrek van hogeschool VHL zijn de tussenmuren van de oude onderwijsruimtes weggebroken. Op beide verdiepingen ontstond zo één grote ruimte. In het atelier krijgt elke student een verrijdbaar prikbord. Daar hangen ze hun vele schetsen zodat alles makkelijk is te overzien. ‘Studenten kunnen zo elkaars werk becommentariëren, vragen stellen en van elkaar leren’, zegt Geuze. ‘Bovendien zie je als docent het werk groeien, je volgt iemands leercurve.’ De prikborden staan nu nog wel verkeerd, merkt hij op, door ze tussen de zuilen te zetten, creëer je muurtjes. ‘Zo ontstaan alsnog kleine ruimtes. Het moet juist één grote ruimte worden.’
De nieuwe opzet moet studenten duidelijk maken dat hun werk er toe doet. ‘Tekeningen krijgen zo een waardigheid’, zegt Geuze, ‘die ze niet hebben wanneer ze op tafel liggen, onder de kruimels en koffiekoppen. Bij muziekopleiding wordt er toch ook geoefend in een ruimte met slechte akoestiek? De muziek komt niet tot zijn recht.’ Voor presentaties rijden de studenten straks hun prikborden naar de nieuwe presentatiezaal, compleet met tribune.
Deze nieuwe opzet maakt duidelijk dat hun werk ertoe doet
Geuze vindt dat studenten, zeker tijdens de Master Studio’s, zoveel mogelijk aan echte opdrachten moeten werken. ’Ik wil het ontwerpprofiel van de opleiding versterken.’ Komende weken maken ze daarom deel uit van een opdracht die Geuze voor Wageningen UR binnenhaalde. Studenten ontwerpen een ‘buiten’. Dat is een plek waar stedelingen naartoe kunnen om de drukte te ontvluchten en ligt in Midden-Delfland, een groen gebied ingeklemd tussen Den Haag en Rotterdam. Die ligging maakt het kwetsbaar voor ruimtehongerige steden. Doel is daarom om het gebied nuttig en aantrekkelijk te maken voor stadsbewoners. Dat betekent goede fietsverbindingen vanuit het stadshart naar het groen en attracties voor dagrecreanten. ‘Denk aan terrasjes, pannenkoekenrestaurants en winkels’, zegt Geuze. Zijn plannen kunnen rekenen op het enthousiasme van de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb, die inmiddels consequent spreekt over het Central Park van de Randstad. ‘Fantastisch’, vindt Geuze.
Central park
Voor het project krijgen ze ook een kleine subsidie van het ministerie van Economische Zaken. Niets bijzonders, maar genoeg om de studenten op excursie te kunnen sturen en hun ontwerpen mooi te printen. Ook komt er een mini-symposium waar studenten hun werk presenteren aan mensen van Staatsbosbeheer, ambtenaren uit omliggende gemeentes en de vereniging Midden-Delfl and.
Voor de masterstudenten moet er natuurlijk ook een wetenschappelijke kant aan het ontwerp zitten. Zij onderzoeken dus in hoeverre een groene interstedelijke omgeving het vestigingsklimaat in steden verbetert. Voor het aanleggen van aantrekkelijke ‘buitens’ zoekt Geuze naar inspiratie in de zeventiende eeuw. Rijke burgers bouwden toen landgoederen om buiten de stad tot rust te komen. Een lint van deze plekken is nog te zien langs de Vecht ten noorden van Utrecht. Om inspiratie op te doen gaan studenten twee aan twee een tuin reconstrueren van een historische buitenplaats. Het verschilt sterk per locatie hoezeer originele ontwerpen zijn behouden en gedocumenteerd. Het helpt ze bovendien ‘te leren kijken’ zegt Geuze.
De master Landscape architecture and planning worstelt soms met de spagaat tussen mooie ontwerpen en wetenschappelijke diepgang, erkende ook de opleidingsdirecteur afgelopen juni in Resource. Geuze reageert wat geïrriteerd op vragen naar deze spanning. Hij ziet deze zaken juist hand in hand gaan. De Master Studio levert dan ook niet alleen ontwerpen op, maar ook een boek met de reconstructies van de historische landgoederen. ‘Onderzoekend ontwerpen en ontwerpend onderzoeken’, noemt hij dat. En Wageningen blijft een ideale plek om het vak te leren. ‘Binnen de universiteit bestaat een lange ontwerptraditie waarbij allerlei disciplines worden gecombineerd, water-, bodem- en vegetatiekunde.’ Hij herinnert zich één student die voor een ontwerp in de Krimpenerwaard zeer specialistische kennis nodig had over bijvoorbeeld vegetatiesoorten en drainage. ‘Alle drie experts die hiervoor nodig waren zaten op 100 meter van mijn kantoor. Dat is toch fantastisch, zegt Geuze. ‘Ik voel me hier als een vis in het water.’
Foto: Guy Ackermans