Wetenschap - 3 oktober 2002

Alleen eenzame tomatencellen plegen zelfmoord

Tomatencellen plegen zelfmoord als hun DNA niet meer deugt. Dat ontdekte drs Frank Hoeberichts tijdens zijn promotie-onderzoek. "Ik heb veel van mijn onderzoek uitgevoerd op ATO", zegt Hoeberichts. "Daar doen we veel onderzoek naar de houdbaarheid van tomaten en andere landbouwproducten. We hadden gehoopt dat de zelfmoordacties van cellen ook daarbij een rol spelen. Maar we zijn er niet in geslaagd zelfmoordcellen in hele tomaten aan te tonen."

Hoeberichts vond de 'geprogrammeerde celdood', zoals het verschijnsel officieel heet, wel terug in losse tomatencellen, die leven in vloeibaar voedingsmedium. "Als we chemicali?n aan de vloeistof toevoegden die het DNA van de cellen beschadigden, zagen we dat de cellen zelfmoord pleegden. Ik heb zo nog een stel markers kunnen ontwikkelen waaraan je kunt zien dat cellen zichzelf opmaken om te sterven. Maar met die markers heb ik geen zelfmoordcellen in hele tomaten kunnen ontdekken."

Geprogrammeerde celdood is niets bijzonders. Het beschermt bijvoorbeeld mensen en dieren tegen het ontstaan van tumoren. Celdood is ook een voorwaarde voor de groei en ontwikkeling van levende organismen. "Als foetus is je hand een klompje. Dat je vingers hebt komt omdat de cellen tussen je vingers zichzelf hebben opgeruimd. Geprogrammeerde celdood is heel basaal." | W.K.

Frank Hoeberichts promoveert maandag 7 oktober bij prof. Linus van der Plas, hoogleraar Plantenfysiologie.