Wetenschap

Afgedankte olieplatforms kunnen beter blijven staan

Afgedankte olie- en gasplatforms kunnen beter blijven staan, dat is gunstig voor het zeeleven, blijkt uit een grootschalige enquête onder milieu-experts, mede-opgesteld door onderzoekers van Wageningen Marine Research. Nu moeten de verouderde platforms nog volledig worden afgebroken.
Tessa Louwerens

Vissen zwemmen rond de restanten van een olieplatform. ©Shutterstock

De komende decennia zullen er wereldwijd meer dan 7500 olie- en gasplatforms overbodig worden. Nu moeten deze afgedankte offshore bouwwerken verwijderd worden, om de zeebodem weer in oorspronkelijk staat te herstellen. Maar vanuit milieuoogpunt is het beter om ze te laten staan, zo luidt de conclusie in het artikel van de University of Technology in Sydney, Australië, dat is gebaseerd op een wereldwijd onderzoek onder 40 experts uit de academische wereld, overheid en adviesbureaus. Bijna 95 procent van de experts is het erover eens dat de offshore structuren beter niet (volledig) verwijderd kunnen worden.

Ínmiddels hebben we nieuwe inzichten en weten we dat deze structuren ook een positieve bijdrage kunnen leveren aan het milieu.’

Han Lindeboom, emeritus Hoogleraar Mariene Ecologie

Verplicht afbreken

In de meeste landen is het beleid erop gericht om deze offshore bouwwerken volledig te verwijderen en in de Noordzee is het zelfs verboden om platforms na gebruik te laten zinken of (gedeeltelijk) te laten staan. Deze regelgeving is mede het resultaat van de commotie rond de Brent Spar in 1995. Shell wilde dit opslagplatform afzinken, waarop actievoerders van Greenpeace de Brent Spar bezetten en opriepen tot een wereldwijde boycot van Shell-stations. ‘In de tijdsgeest was het volkomen terecht om strenge regels te maken’, zegt Han Lindeboom, emeritus Hoogleraar Mariene Ecologie en medeauteur van het artikel. ‘Maar inmiddels hebben we nieuwe inzichten en weten we dat deze structuren ook een positieve bijdrage kunnen leveren aan het milieu.’

In de twintig a dertig jaar dat de platforms er al staan, zijn ze onderdeel geworden van het ecosysteem en vormen ze een oase voor diverse dieren zoals mosselen, kreeftjes en anemonen.’

Han Lindeboom

Kunstmatig rif

Een belangrijk argument om de structuren te laten staan, is dat de fundering en de onderbouw van deze offshore installaties fungeren als een kunstmatige rif, net zoals een scheepswrak. Lindeboom: ‘In de twintig a dertig jaar dat de platforms er al staan, zijn ze onderdeel geworden van het ecosysteem en vormen ze een oase voor diverse dieren zoals mosselen, kreeftjes en anemonen.’ Rondom en op zo’n boorplatform is de biodiversiteit zelfs groter dan op de oorspronkelijke zandzeebodem. De zandbodem is vlak terwijl deze structuren door de hele waterkolom steken, daarmee creëer je een nieuw habitat waar allerlei soorten kunnen leven.’

In het Nederlandse deel van de Noordzee is er maar een klein gebied van ongeveer een half procent waar helemaal niet gevist mag worden. En een derde daarvan bestaat uit de veiligheidszones rondom offshore structuren.

Han Lindeboom

Visserij

Daarnaast zijn de experts bezorgd dat na het verwijderen van deze offshore-structuren de visgronden in dat gebied worden heropend. Lindeboom: ‘Daarmee kunnen bijvoorbeeld schepen die met boomkor of pulskor vissen het gebied in, en het is onduidelijk wat daar de gevolgen van zijn voor sommige soorten die al onder hoge druk staan door overbevissing. In het Nederlandse deel van de Noordzee is er maar een klein gebied van ongeveer een half procent waar helemaal niet gevist mag worden. En een derde daarvan bestaat uit de veiligheidszones rondom offshore structuren.

Verder brengt het afbreken van de platforms ook potentiele risico’s met zich mee. ‘In Nederland hebben we strenge milieuregels’, legt Lindeboom uit. Maar in andere landen worden die lang niet altijd nageleefd. Bij het verwijderen kunnen bepaalde chemicaliën vrijkomen, de zeebodem wordt mogelijk verstoord en het gaat gepaard met veel geluid, waarvan nog niet duidelijk is wat dat precies doet met het zeeleven. Bovendien kan je op je klompen aanvoelen wat er met de biodiversiteit gebeurt als alles weer in zandbodem verandert.’

Duur

Daarnaast zit er volgens de auteurs een behoorlijk prijskaartje aan het afbreken. Het verwijderen van 7500 boorplatforms kost miljarden. Als overheden de regels aanpassen betekent dat een financiële meevaller voor de olie- en in de toekomst ook voor de windindustrie. Aan de andere kant betaalt de overheid meer dan de helft van deze kosten voor het verwijderen en dat wordt weer doorberekend aan de belastingbetaler.

Nadelen van laten staan

Er kleven volgens Lindeboom ook mogelijke nadelen aan het laten staan van de offshore structuren. Ze zouden bijvoorbeeld kunnen dienen als een opstapje voor invasieve soorten. ‘Maar we denken eigenlijk dat dit wel mee zal vallen. Er zijn ook zat andere structuren in zee zoals boeien en schepen, die relatief een veel grotere bijdrage leveren.’ Daarnaast neemt het ruimte in, en vormt het een mogelijk veiligheidsrisico in verband met aanvaringen en instortingsgevaar.

Er zijn plannen om de komende jaren tienduizend windmolens bij te bouwen in de Noordzee. Zo’n turbine gaat ongeveer vijfentwintig jaar mee en kan één keer vervangen worden, maar er wordt nog een beetje omheen gedraaid wat er over 40 a 50 jaar mee moet gebeuren.

Han Lindeboom

Flexibelere regelgeving

De effecten van het laten staan van de platformen en de mogelijke effecten van het verwijderen, zijn volgens de auteurs niet meegenomen in de afweging voor het beleid. Lindeboom: ‘Deze structuren staan er al tientallen jaren en we weten dus eigenlijk meer van de impact die hun aanwezigheid heeft, dan van de potentiele gevolgen als ze verwijderd worden.’ Gebaseerd op de bevindingen pleiten de auteurs onder andere voor een flexibelere benadering, bijvoorbeeld de mogelijkheid tot deels verwijderen, en een tijdelijke opschorting van de plicht tot verwijderen.

Toekomst

Dat is volgens Lindeboom ook van groot belang voor de toekomst. ‘Er zijn plannen om de komende jaren tienduizend windmolens bij te bouwen in de Noordzee. Zo’n turbine gaat ongeveer vijfentwintig jaar mee en kan één keer vervangen worden, maar er wordt nog een beetje omheen gedraaid wat er over 40 a 50 jaar mee moet gebeuren. We onderzoeken nu bijvoorbeeld ook wat de mogelijkheden zijn om op de offshore structuren mossels te kweken of krabben te vangen die daar op af komen. Op die manier zijn ze niet alleen goed voor energiewinning en natuur maar ook voor de voedselproductie.’

Bekijk ook:

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.