Student
Onderwijs

Aan het eind van de wereld

Het hotel op Ascension waar Jessica Brown logeert, heeft één andere gast. De masterstudent Climate studies is op het afgelegen eiland middenin de Atlantische oceaan om de vorming van wolken te bestuderen. ‘Soms heb ik het gevoel dat ik op de maan ben.’
Rob Ramaker

Foto’s Jessica Brown

Wageningse studenten zijn reislustig en lopen vaak stage op afgelegen plekken. Maar weinige maken het zo bont als de Australische Jessica Brown. De masterstudent Climate studies doet momenteel onderzoek op Ascension, een geïsoleerd eilandje in het zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan, ongeveer midden tussen Brazilië en Angola. Het dichtstbijzijnde ‘buureiland’ ligt zo’n 1200 kilometer verderop: Sint-Helena, het rotseiland dat beroemd werd als verbanningsoord van Napoleon.

Brown arriveerde begin september met een vliegtuig van de Britse Royal Air Force dat een tussenstop maakte op weg naar de Falklandeilanden. Ook Ascension is Brits, en het vormt met Sint-Helena en de nog afgelegener mini-archipel Tristan da Cunha een British Overseas Territory. De circa duizend bewoners zijn voor voedsel grotendeels afhankelijk van aanvoer uit Groot-Brittannië. ‘Je vindt hier dus weinig verse groente’, zegt Brown. ‘Lastig voor een vegetariër als ik.’

Bosbranden

Op Ascension werkt de studente mee aan het internationale project Clarify-2016. Dat heeft ook twee Nederlandse deelnemers: het KNMI en de TU Delft. Clarify onderzoekt de impact van bosbranden op wolkvorming. De druppels waaruit wolken zijn opgebouwd, vormen zich nooit helemaal spontaan, zelfs niet als de lucht genoeg condens bevat en koud genoeg is. Er is een kern nodig, bijvoorbeeld een zandkorrel of een stukje as, waarop water condenseert. De betrokken wetenschappers volgen dit proces met satelliet-, grond- en vliegtuigmetingen.

Zij willen de effecten van rook graag beter begrijpen, omdat het een relatief onbegrepen aspect van ons klimaat is. ‘Wolken zijn sowieso al moeilijk te incorporeren in klimaatmodellen’, zegt Brown, ‘en rook verandert de ontwikkeling van wolken.’ Zo stimuleren deeltjes – aerosolen in jargon – zoals gezegd de vorming van wolken. Als de hoeveelheid deeltjes toeneemt, ontstaan er mogelijk meer én kleinere condensdruppels. Dit beïnvloedt weer hoe de resulterende wolk het licht breekt en hoeveel energie wordt opgenomen.

Vulkanisch

Ascension is een goede plek om dit proces te bestuderen. ‘Vooral omdat er veel van beide is: veel rook en wolken.’ Dit heeft het vulkanisch eiland te danken aan de ligging. Koud oceaanwater welt hier op, waardoor de atmosfeer relatief koud en vochtig is. Ondertussen drijft veel as vanaf het Afrikaanse continent de zee op. In de droge tijd zijn daar relatief veel bosbranden. ‘Dit eiland wordt vaak een natuurlijk laboratorium genoemd.’

Zelf houdt Brown zich bezig met grondmetingen. Zij heeft een lidar opgesteld, een soort radarsysteem dat gebruikt maakt van laserlicht in plaats van radiogolven. De mate van verstrooiing van laserlicht laat zien hoeveel deeltjes in de lucht zitten. De komende drie weken moeten Brown zorgen dat het apparaat correct blijft meten. Ondertussen analyseert ze alvast de data en werkt aan haar verslag.

Naast deze taken heeft de studente veel tijd het eiland te verkennen tijdens wandeltochten. Ascension is ruig en vertoont veel tekenen van geologische activiteit. ‘Het landschap is heel vreemd hier’, zegt Brown. ‘Soms heb ik het gevoel dat ik op de maan ben.’ Middenin heeft het eiland één berg, waar een klein tropisch bos is aangeplant. Van oorsprong was het hele eiland kaal, maar de gedachte was dat tropische planten zouden helpen water vast te houden.

Dit eiland wordt vaak een natuurlijk laboratorium genoemd

Haaien

Aanvankelijk was Brown ook van plan te gaan duiken. ‘Er zijn hier heel veel vissen.’ Inmiddels twijfelt ze daarrover, omdat ze onlangs zes Galapagoshaaien van zo’n tweeëneenhalve meter per stuk in een feeding frenzy vissen zag verscheuren.

Last van de stilte of eenzaamheid heeft Brown vooralsnog niet. Het hotel waar ze logeert, voornamelijk bestemd voor mensen die op een exotische plek willen vissen of duiken, heeft slechts één andere gast. Andere wetenschappers zijn er op het moment niet. ‘Ik heb veel tijd om zonder afleiding aan mijn verslag te werken’, grapt ze. Maar of ze hier nog zes maanden zou willen zitten? ‘Misschien als ik begon met vissen. Maar nee, ik denk dat één maand genoeg is.’

Testraket met drie muizen

De Amerikaanse ruimteorganisatie NASA had van 1967 tot ongeveer halverwege de jaren negentig een volgstation voor raketten op Ascension, beschrijft de Duitse auteur Judith Schalansky in de Atlas van afgelegen eilanden. Nog eerder, in 1960, landde de neuskegel van een intercontinentale testraket vlak bij het eiland, meldt het NASA-archief. De drie zwarte muizen die erin zaten, overleefden het. ‘In goede conditie.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.