© Wageningen Food & Biobased Research
3D-printen wordt al langer gebruik in de industrie, bijvoorbeeld voor het maken van gehoorapparaten of vliegtuigonderdelen. De uitvinding van de techniek is inmiddels alweer zo’n dertig jaar geleden. Maar de laatste jaren begint het aantal toepassingen een vlucht te nemen. Zo zijn er bijvoorbeeld al 3D-geprinte koraalriffen en in 2019 zullen in Eindhoven de eerste 3D-geprinte huizen verrijzen. Inmiddels heeft ook de voedingsmiddelenindustrie de techniek ontdekt. En de toepassing gaat veel verder dan enkel leuke vormpjes printen. Minder suiker‘Doordat een 3D-printer het product laagje voor laagje opbouwt, is het mogelijk om compleet nieuwe voedingsmiddelen te maken, met andere vormen, textuur, smaak en samenstelling’, vertelt onderzoeker Martijn Noort van Wageningen Food & Biobased Research. Daardoor is het bijvoorbeeld mogelijk om ingrediënten op een bepaalde plaats te laten belanden en dat is handig bij het herformuleren van producten. Zo kan zout en suiker anders verspreid worden, waardoor er minder nodig is om het product even zoet of zout te laten smaken. Noort: ‘Dat komt omdat smaak geen absolute waarde is, maar vooral afhangt van het contrast tussen smaken. Dus als je de zoetigheid op bepaalde plekken concentreert, smaakt het geheel zoeter.’SlikproblemenOok voor mensen met slikproblemen, bijvoorbeeld na een hersenbloeding, kan de 3D-printer uitkomst bieden. ‘Dit zijn vaak oudere mensen die sowieso al niet zo’n goede eetlust hebben’, vertelt Noort. ‘In plaats van een gepureerd hapje, dat er toch vaak wat minder appetijtelijk uitziet, liggen er dan normaal uitziende worteltjes en kip op het bord. Maar met de textuur die precies is aangepast op wat een patiënt kan doorslikken.’ Bijkomend voordeel is dat het mogelijk is om extra voedingsstoffen zoals eiwitten, vitaminen en mineralen toe te voegen. Dat kan worden afgestemd op de specifieke behoeften van de persoon. Noort: ‘Deze techniek is inmiddels al zo ver ontwikkeld dat het kan worden opgeschaald. We hebben alleen vooralsnog geen industriële partner daarvoor gevonden.’
In de toekomst willen we ons vooral richten op gepersonaliseerde voeding, waar exact in zit wat die specifieke persoon nodig heeft.
Martijn Noort, Wageningen Food & Biobased Research
Duurzaam
Verder kan de 3D-printer ook helpen om alternatieve ingrediënten, zoals insecten of algen, beter te verwerken. ‘Nu wordt vooral onderzocht hoe je met deze alternatieve eiwitbronnen bestaande eiwitten kunt vervangen’, vertelt Noort. Het is volgens hem namelijk erg lastig om bepaalde eigenschappen, zoals schuimigheid, goed te krijgen. ‘Met de 3D-printer begin je met een leeg canvas en dat kun je bijvoorbeeld een insectenballetje zo printen dat het toch luchtig is.’ Daarnaast gaat de techniek volgens hem voedselverspilling tegen. ‘De printer gebruikt poeders waar je water aan toe moet voegen voordat het product geprint wordt. Omdat deze poeders lang houdbaar zijn, heb je veel minder bederf of verspilling in de keten. Dat maakt 3D-printen een duurzaam proces.’
Gepersonaliseerde voeding
Omdat de techniek in de voedingsindustrie nog vrij nieuw is, moet er volgens Noort nog veel worden onderzocht. ‘Bij printen met metaal of plastic weten we precies wat het materiaal doet, maar voedingsmiddelen zijn veel complexer en om de techniek succesvol toe te passen moeten we bijvoorbeeld begrijpen hoe het materiaal reageert op het printproces.’ Wageningen Universiteit & Research, TNO en de Technische Universiteit Eindhoven hebben daarom de handen ineengeslagen om een uitgebreid onderzoeksprogramma op het gebied van 3D-food printing op te zetten. Noort: ‘In de toekomst willen we ons vooral richten op gepersonaliseerde voeding, waar exact in zit wat die specifieke persoon nodig heeft. Digitalisering van het productieproces is de volgende stap in de voedselproductie en 3D-printen is daar een onderdeel van. ’
In de industrie wordt de techniek al op kleine schaal toegepast. Zo zijn er diverse start-ups die 3D-voedselprinters verkopen of 3D-geprinte pasta, snoep en chocolade aanbieden. Volgens Noort zou het zo maar kunnen dat we in de toekomst ook zo’n printer in de keuken hebben staan. ‘Ik verwacht niet dat we al ons voedsel gaan printen, zo gaan we verse producten nooit vervangen, maar dat is ook niet de ambitie.’
De 3D Foodprinting Experience vindt plaats op vrijdag 29 juni. Kijk hier voor meer informatie.
Lees ook:
Eigen groenten ontwerpen in Impulse
Video: 3D printen met pasta
Science Café over snacken in 3D