Wetenschap - 8 augustus 1996

Wageningers vinden eiwitje betrokken bij groeiregulatie

De moleculair biologen van de Landbouwuniversiteit hebben een opmerkelijk klein eiwitje gevonden dat in zeer lage concentratie de groei van planten beinvloedt. Een tabaksplant met extra genen die voor dit eiwit coderen is een bepaalde fase minder gevoelig voor de groeiregulator auxine. Daardoor ontstaan in plaats van lange tabaksplanten kleine planten met zijtakken. Het eiwitje, zo'n twaalf aminozuren lang, speelt bovendien een rol bij wortelknolvorming bij vlinderbloemingen, nadat stikstofbindende bacterien deze infecteren.

Met de vondst haalden de Wageningers het prestigieuze blad Science van 18 juli. Het heeft lang geduurd voor we collega's wisten te overtuigen", verklaart onderzoeker dr Henk Franssen. Zo'n klein eiwitje dat ook nog meteen actief is, was alleen nog bij prokaryoten (eenvoudige eencelligen, red.) gevonden." Bij dieren spelen vergelijkbare eiwitjes een rol als hormoon, maar deze komen van grotere, inactieve eiwitten (prohormonen) die in kleine stukjes worden geknipt.

Het eiwitje is een produkt van het gen ENOD40. Aanvankelijk dacht de groep dat dit gen alleen voorkwam in stikstofbindende planten. Het gen bevat behalve het geconserveerde stuk DNA dat codeert voor het eiwitje ook een geconserveerd stuk DNA waarvan de functie nog niet vaststaat. Het vermoeden is dat dit grotere stuk betrokken is bij de fijnregulatie van het eiwit.

De moleculair biologen hadden het ENOD40-gen geisoleerd uit sojabonen. Toen het gen ook actief bleek in de tabaksplant kwamen ze op het idee in tabak naar hetzelfde gen te zoeken.