Wetenschap - 2 november 1995

Uitspoeling fosfaat is te beperken tot tachtig procent

De fosfaatuitspoeling uit de landbouwpercelen in het Gelderse Schuitenbeekgebied is met technische middelen tot tachtig procent terug te dringen. De kosten bedragen echter 15 tot 36 miljoen voor het gebied van krap tweeduizend hectare. Dit blijkt uit een rapport van het DLO-Staringcentrum. In opdracht van het Bovar-project (Bestrijding overmatige algengroei in de Randmeren) deed het Staringcentrum vier jaar onderzoek naar fosfaatuitspoeling uit overbemeste landbouwpercelen. Dit om te voorkomen dat de Veluwse Randmeren, waarop het Schuitenbeekgebied afwatert, nog tientallen jaren een algensoep blijven.

Het Staringcentrum ziet drie mogelijkheden. Het fosfaat is chemisch vast te leggen door aan de perceelranden ijzerhydroxiden in de grond te mengen. De fosfaatuitspoeling vermindert dan met zestig tot tachtig procent. Nadeel is dat het eerste jaar zoutschade kan optreden bij de gewassen, door het bijprodukt in de ijzerhydroxiden. Een andere mogelijkheid is het gebruik van fosfaatarme kunstmest in plaats van dierlijke mest. Omdat de bodem nog genoeg fosfaat bevat, ondervindt het gewas geen schade. De uitspoeling daalt met tien tot 35 procent.

De onderzoekers concluderen dat omleiden van het grondwater naar diepere bodemlagen het meest effectief is. Die bodemlagen nemen dan het fosfaat op. Dat voorkomt tachtig procent van de fosfaatuitspoeling en is tien tot vijftien miljoen gulden goedkoper dan het gebruik van ijzerhydroxiden. Maar deze hydrologische maatregel is minder flexibel toe te passen.

De provincie Gelderland staat positief tegenover het advies, maar gaat de maatregelen nog niet direct uitvoeren. Beleidsmedewerker ir Y. Geelen: We hebben regionale informatie nodig om te kijken welke maatregelen waar geschikt zijn. Het zal waarschijnlijk altijd gaan om een combinatie van maatregelen. We willen beginnen met een proefproject op kleine schaal."