Wetenschap - 19 september 1996

Onderzoeksuitgaven Nederland blijven dalen

De totale onderzoeksuitgaven van ons land, gerekend in procenten van het bruto binnenlands produkt (BBP), blijven dalen. Dat percentage is nu in tien jaar met een kwart gedaald, waardoor Nederland internationaal sterk achterop raakt. De universiteiten en onderzoeksorganisatie NWO constateren teleurgesteld dat dit kabinet nog steeds weinig doet om deze dalende trend te keren.

In zijn Wetenschapsbudget meldt Ritzen verder dat de tijd van de verdelende rechtvaardigheid binnen en tussen de universiteiten voorbij is, want die belemmert de ruimte voor topkwaliteit en voor belangrijke nieuwe thema's in het onderzoek. De universiteit die alles bij het oude laat, gaat geld verliezen.

Zo heeft Ritzen nu zeventien thema's aangewezen die meer aandacht vereisen. Hij wil bijvoorbeeld dat de rechtenfaculteiten veel meer aandacht besteden aan de grondslagen van het recht; dat wis-, natuur- en scheikundigen landelijk taken gaan verdelen; en dat er een nieuw centrum voor verouderingsonderzoek komt. Hoewel de minister stimuleringsgelden inzet, hij wil ook daden zien van de faculteiten.

Ritzen heeft het plan voor de stimulering van toponderzoekscholen tot schrik van de VSNU verder aangescherpt. Hij wil een smallere en hogere top, met hoogstens tien scholen die samen zeventig miljoen krijgen; de overige dertig miljoen is voor individuele uitblinkers, ook te selecteren door NWO. Deze aanpak leidt tot forsere geldverschuivingen tussen faculteiten en instellingen. Om ontslagen te voorkomen, heeft Ritzen begin volgende eeuw 45 miljoen gereserveerd voor opvang van overtollig geworden personeel.

Daarnaast doet Ritzen een beroep op de universiteiten om bij vacatures vooral vers bloed aan te trekken. Hij wil zelfs dat ze voortaan als regel alleen nog mensen aanstellen die enkele jaren elders ervaring hebben opgedaan.