Wetenschap - 27 april 1995

Multifunctionele boom Sesbania onvoldoende benut

De Afrikaanse boom Sesbania sesban die zorgt voor brandhout, veevoer en schaduw, is zeer goed te veredelen en zou meer in landbouwsystemen moeten worden gebruikt. Dit stelt dr J.H. Heering, in zijn proefschrift Botanical and agronomic evaluation of Sesbania sesban and related perennial species, waarop hij 21 april bij plantenteler prof dr ir L. 't Mannetje, promoveerde.

Vlinderbloemige struiken en bomen voorzien boerengezinnen in de tropen van veevoer, brandhout en schaduw. Het veredelingsonderzoek beperkte zich lange tijd tot slechts twee soorten: Leucaena leucocephala en Gliridia sepium, welke nu wereldwijd worden ingezet. Maar deze smalle basis heeft geleid tot grootschalige plagen. Bovendien waren de soorten voor veel plaatsen ongeschikt. Heering bekeek op het voormalige Ethiopische veehouderij-instituut ILCA de vlinderbloemige S. sesban. Deze groeit zeer snel, past zich aan op zoute en basische gronden, is bestand tegen overstromingen en produceert veel eiwitrijke bladeren. De promovendus vond ondermeer dat hybride-vorming mogelijk is tussen S. sesban en twee verwante soorten, hetgeen de mogelijkheden voor veredeling vergroot.

Heering bracht ook de grote variatie binnen de soorten in kaart. Hij leerde dat concentraties van stoffen die de eetbaarheid beinvloeden (polyfenolen), goed meetbaar zijn via chromatografie. Ook constateerde hij dat de diameter van de stam gerelateerd is aan de droge stofopbrengst, wat de selectie vergemakkelijkt.

Het internationale instituut voor agro-foresty in Nairobi werkt inmiddels aan vijf alternatieve vlinderbloemige bomen. Het instituut wil samenwerken met nationale instituten, voorlichters en boeren en heeft al nieuwe soorten bij boeren geintroduceerd. Bedrijven zijn nauwelijks genteresseerd in de vlinderbloemige multi-functionele bomen, gezien hun geringe commerciele waarde. Heerings onderzoek werd dan ook betaald door het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking.