Wetenschap - 7 maart 1996

Model voorspelt groei tomaten

De vakgroep Tuinbouwplantenteelt heeft een computermodel ontwikkeld om de groei van tomatenplanten van dag tot dag te voorspellen. Het model, dat de groei van vruchten, bladeren en stengels voorspelt, maakt de gewasgroei afhankelijk van de kooldioxide-concentratie, temperatuur en lichtintensiteit. De onderzoekers nemen voorts aan dat er geen watergebrek is, geen ziekten en plagen en geen gebrek aan voedingsstoffen. Universitair docent ir E. Heuvelink promoveert 15 maart op dit model, TOMSIM geheten, bij tuinbouwkundige prof. dr H. Challa.

Met het model is ook te voorspellen wanneer bepaalde bloemen bloeien en wanneer tomaten oogstrijp zijn", licht Heuvelink toe. Volgens de promovendus is nog niet eerder zo'n compleet model voor tomatengroei gemaakt en getest.

Het kwantificeren van de relaties tussen groeifactoren en groei is gebaseerd op vijf jaar experimenten in de kassen van de LUW. Heuvelink gebruikte ook bestaande groeimodellen, die hij evalueerde en verbeterde. Het eindmodel TOMSIM controleerde hij met data-sets van een onderzoeksinstituut in Frankrijk, en met gegevens die het proefstation in Naaldwijk verkreeg van twee tuinders in het Westland. De met het model gedane voorspellingen klopten, aldus de docent.

TOMSIM is nog niet geschikt voor tuinders, vertelt Heuvelink, het moet eerst gebruiksvriendelijk worden gemaakt. Wij zien het niet als onze taak om kant en klare software voor tuinders te maken. Wel moeten we er moeite voor doen dat anderen onze modellen oppikken. We zien modellen vooral als hulpmiddel. De tuinders weten bijvoorbeeld dat de prijzen veranderen, of het weer. Met het model kunnen ze nagaan wat er gebeurt als ze die of die maatregel nemen."

Hoewel onderzoekers afgelopen tien jaar heel wat gewasgroeimodellen ontwikkelden, zijn er nog nauwelijks tuinders die beslissingsondersteunende modellen gebruiken. De docent verwacht dat dit zal toenemen. Vakbladen schrijven er meer over dan vijf jaar geleden en software-bedrijven tonen interesse om modellen gebruikersvriendelijk te maken. Gewasmodellen blijken daarnaast geschikt voor het onderwijs. De vakgroep Tuinbouw en de praktijkschool IPC-plant in Ede zetten TOMSIM in bij practica.