Wetenschap - 15 juni 1995

Mexicaanse boeren beheerden efficiente suikerfabriek

Mexicaanse boeren beheerden efficiente suikerfabriek

Kleine boeren in de Autlan-El Grullo vallei hebben begin jaren zeventig met succes bij de Mexicaanse overheid gelobbyd voor de komst van een suikerraffinaderij. Door de grote betrokkenheid van de producenten bij het management van de Ingenio Melchor Ocampo, werd dit een van 's lands meest efficiente bedrijven. Dit succes weerlegt het heersende beeld van machteloze en conservatieve boeren en bewijst dat staatsinterventie noodzakelijk kan zijn voor een winstgevend gewas. Deze interventie druist in tegen de geest van het Nafta-vrijhandelsverdrag, dat juist de overheidsinvloed beperkt. Dat schrijft E. Guzman Flores in haar proefschrift The political organization of sugarcane production in Western Mexico, waarop ze 19 juni wil promoveren bij prof. dr N. Long van de vakgroep Rurale ontwikkelingssociologie.

Volgens de sociologe haakten de initiatiefnemers goed in op een faillisementsgolf binnen de suikerindustrie. Omdat de overheid de binnenlandse suikerproduktie in stand wilde houden, honoreerde ze de aanvraag voor een nieuwe fabriek. Gunstige produktievoorwaarden zorgden ervoor dat de boeren de teelt konden combineren met andere bestaansbronnen als seizoenarbeid in de Verenigde Staten. Grotere boeren legden zich toe op meer gemechaniseerde grootschalige produktie. Beide typen boeren hadden een eigen organisatie, vertegenwoordigd in het management van de fabriek. Beide waren bovendien ingelijfd in de regeringspartij PRI. Dit resulteerde in een constructie van tegenpolen: kleine en grote boeren, managers en producenten, directie en nationale politici. De promovendus constateert dat de wilskracht van de deelnemers en de grote vervlechting van rollen zorgden voor een modus vivendi, die resulteerde in een zeer efficient bedrijf. De raffinaderij was daardoor een gewild object tijdens de priv
atiseringsgolf eind jaren tachtig in Mexico. Inmiddels is de Ingenio Melchor Ocampo in handen gekomen van een prive-consortium. Guzman Flores heeft geen data over de huidige rendementen.