Wetenschap - 15 juni 1995

Jonge Merantiboompjes kunnen niet zonder hun moeder

Jonge boompjes van de tropische meranti-familie, een belangrijk commerciele hardhoutsoort, kunnen niet zonder de moederbomen. De zaailingen worden via een navelstreng van wortels en schimmeldraden voorzien van essentiele suikers. Dit blijkt uit het proefschrift van de Indonesische bosbouwer dr I. Yasman die op 13 juni is gepromoveerd bij prof. dr ir A.A. Oldeman van de vakgroep Ecologische landbouw en prof. dr ir Ishemat Soerianegara van de Agrarische Universiteit in Bogor. Het onderzoek is uitgevoerd op het Indonesische bosbouwproject in Oost-Kalimantan, waaraan Stichting Tropenbos en het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek (IBN-DLO) deelnemen.

Zaailingen krijgen door het dichte bomendek te weinig licht. Een zelfstandige opgroei is daarom onmogelijk. Lange tijd bleef het daarom een mysterie hoe deze zaailingen toch konden opgroeien. In de jaren tachtig heeft dr W. Smits een verband gevonden tussen het voorkomen van schimmels en de overleving van meranti-zaailingen. Yasman heeft daar nu een wetenschappelijke bewijs voor gevonden. Het blijkt dat de schimmeldraden de suikertransport van de moederboom, die wel licht ontvangt, naar zaailing verzorgen. Het is voor het eerst dat het bestaan van zo'n navelstreng bij bomen is aangetoond. Vrijwel elke boomsoort in het regenwoud, maakt afhankelijk van het lokale bodemtype, een soorteigen mycorrhizae-schimmel. De moeder-schimmel-zaailing is van groot belang voor de teelt van meranti-bomen. Yasman wijst erop dat de rol van oude aftakelende bomen met bijbehorende schimmels verder moet worden uitgezocht voor het tropische bosbeheer en houtkap.