Wetenschap - 24 oktober 1996

Grote onzekerheid in mondiale schatting van methaanemissie

In de mondiale emissieschattingen van methaan zitten enorme onzekerheden. Ze zijn onder andere afgeleid van gemiddeld gemeten emissies in rijstvelden, maar houden geen rekening met verschil in landgebruik, bodemtype, klimaat en bemesting. Juist deze factoren hebben een grote invloed op de totale emissie. Dit stelt ir H. Denier van der Gon in zijn proefschrift Methaan Emission of Wetland Ricefields, waarop hij op 25 oktober promoveert bij prof. dr N. van Breemen van de vakgroep Bodemkunde en Geologie.

Methaan is een belangrijk broeikasgas. De bijdrage aan het versterkte broeikaseffect wordt geschat op vijftien tot twintig procent. De natte rijstbouw veroorzaakt hiervan eenvijfde deel.

Denier van der Gon deed bij het International Rice Research Institute (IRRI) op de Filippijnen onderzoek naar de methaanemissie van rijstvelden. In gesloten kamers boven rijstplanten keek hij op detailniveau naar de methaanemissie van natte rijstvelden bij verschillende bodemtypen. Daarnaast keek hij naar de invloed van landbouwpraktijken als gebruik van groenbemesters, toevoeging van gips (een bodemverbeteringsmethode) en watermanagement.

Het gebruik van groenbemesters beinvloedt de emissie sterk. Daarnaast ontdekten Denier van der Gon en zijn collega's dat net drooggevallen rijstvelden in een keer een grote hoeveelheid methaan uitstoten. Het methaan hoopt zich gedurende het groeiseizoen gedeeltelijk op in de bodem. Zodra het rijstveld droog komt te staan, komt het methaan in een tot vier dagen vrij. Deze uitstoot werd tot voor kort niet meegenomen, waardoor de totale emissie in die rijstvelden met tien tot vijftien procent werd onderschat.

Gezien de grote, verschillende invloeden van bodemtypen en landgebruik op de methaanemissie lijkt het de promovendus verstandig in de toekomst vooral emissiereductiemaatregelen te ontwikkelen voor gebieden met hoge methaanemissies. Het betreft vooral vruchtbare gebieden die volledig geirrigeerd worden en deels organisch bemest. Dit hoeft volgens Denier van der Gon geen probleem te zijn voor de voedselvoorziening in die gebieden. Als van de organische mest bijvoorbeeld compost wordt gemaakt, is de methaanuitstoot al veel minder. Zo zijn er meer oplossingen te bedenken."

Het is tot nu toe moeilijk de invloed van landgebruik en bodemtype mee te nemen in de mondiale modellen. Daarvoor moet eerst precies in kaart worden gebracht waar en op welke manier rijst geproduceerd wordt en welke invloed die productie heeft op de emissie. In een nieuw project hopen we daar iets aan te kunnen doen."