Wetenschap - 29 juni 1995

Grootschalige sago-produktie in Sarawak

Als de uitlopers van de sagopalm binnen drie dagen na het afnemen worden uitgeplant, blijven de verliezen bij de vermeerdering aanzienlijk beperkt. Grote uitlopers met een diameter tot 25 centimeter groeien het best, maar die zijn duur, volumineus en moeilijk verkrijgbaar. Voor grootschalige teelt zijn daarom kleinere uitlopers te verkiezen. Dit schrijft F.S. Jong in zijn proefschrift Research for the development of sagopalm cultivation in Sarawak. De auteur beheert sinds 1986 het Sungai Talau Research Station en promoveerde op 28 juni bij emiritus hoogleraar Tropische plantenteelt dr ir M. Flach.

De sagopalm slaat zetmeel op in de stam, die zich na ongeveer vijf jaar vormt. Sago is een van de weinige bomen die goed groeien op natte veengronden en weinig onderhoud vragen. Daarom is het een gewild gewas bij kleine boeren, die er totaal zo'n 7.500 hectare veengrond mee bebouwen.

Maleisie exporteert jaarlijks zo'n vijftigduizend ton meel. De regering van deelstaat Sarawak mikt nu op grootschalige produktie in een gebied van 1,5 miljoen hectare slecht gedraineerde veengronden en heeft hiervoor onder andere het onderzoekscentrum opgezet. Proeven bij dit centrum leerden Jong dat de palmen het best groeien op een onderlinge afstand van tien meter. Vlak voor de eenmalige bloei, op een leeftijd van zo'n dertien jaar, behaalt de palm zijn maximale zetmeelgehalte van twintig procent. De boom produceert uiteindelijk in een kleine twee jaar tijd vele duizenden vruchten. De kiemkracht van de zaden neemt volgens Jong toe naarmate ze rijper zijn. Deze laatste bevindingen acht Jong van belang voor verdere veredeling. Ook is het zaad in de toekomst bruikbaar voor nieuwe aanplant, als uitlopers te duur of onvoldoende beschikbaar zijn.

Het proefschrift gaat niet in op de vraag in hoeverre de grootschalige regeringsplannen aansluiten op de wensen van de lokale bevolking.