Wetenschap - 29 februari 1996

FAO en waterbehoefte

We lezen tegenwoordig veel over dreigende watertekorten, bijvoorbeeld in het Middellandse-Zeegebied, en dan trekt een artikel over mogelijke besparingen in de geirrigeerde landbouw wel de aandacht. Ongelooflijk veel onderzoek is de laatste vijftig jaar gedaan om de waterbehoefte van gewassen nauwkeurig te bepalen. De methode van FAO Handbook 24, waarnaar wordt verwezen in het artikel van Astrid Smit (WUB nr. 6; FAO overschat waterbehoefte van irrigatieprojecten), is al jaren in veel landen gebruikt om de waterbehoefte voor de geirrigeerde landbouw te berekenen.

Zou die berekeningsmethode werkelijk dertig tot veertig procent te hoog uitkomen? Nauwkeurige bepalingen van alle componenten van de waterbalans van geirrigeerde gebieden, in onder andere Egypte, Pakistan en Australie, doen dat niet vermoeden. Ook zou een dergelijke veel te grote watergift gevolgen hebben voor de zoutbalans, want meer zout zou uit de wortelzone gespoeld worden dan werd aangenomen. Ook daar blijkt in de praktijk weinig van. Resultaten van computermodellen van zout- en waterbalans voor geirrigeerde landbouw in semi-aride gebieden zijn de laatste jaren in redelijke overeenstemming met de gemeten waarden, zonder dat van een ernstige overschatting van de gewasverdamping sprake is.

Waarom dr H.A.R. de Bruin dan tot zijn uitspraken komt, is moeilijk af te leiden uit het artikel. Een antwoord op die vraag zal moeten wachten tot zijn resultaten aan de praktijk zijn getoetst en zijn gepubliceerd. Luchtfoto's van geirrigeerde gebieden laten meestal zien dat ook de grotere irrigatiesystemen niet aaneengesloten verdampende oppervlakten zijn. Braakliggend land, wegen, en land dat te hoog ligt voor oppervlakte-irrigatie zijn droge en warme plekken.

Het zou inderdaad mooi zijn als door analyse van satellietbeelden en de scintillometer van dr de Bruin de gewasverdamping in al zijn ruimtelijke en tijdelijke variatie in kaart kan worden gebracht. Tot die tijd ben ik geneigd een vraagteken te zetten bij de veronderstelling dat vanwege te hoog geschatte gewasverdamping aanzienlijke hoeveelheden water kunnen worden bespaard.