Een teek | Credit
Het teken-encefalitisvirus (TBE-virus) werd afgelopen juni voor het eerst aangetoond in Nederlandse teken door het RIVM. Het virus dat uit Centraal-Europa komt, verspreidt zich al langer over het continent maar deed Nederland nog niet eerder aan. TBE veroorzaakt – meestal milde – griepachtige symptomen maar kan bij kwetsbare patiënten leiden tot hersenvliesontsteking.
Naast het TBE-virus bereiden meer ziekteverwekkers hun leefgebied uit, zegt Takken. Door klimaatverandering kunnen sommige ziekmakende bacteriën meer noordelijk overleven en naar vectoren [dieren die als gastheer dienen] zoeken. De entomoloog noemt als voorbeeld Babesia, een groep parasieten die rond de Middellandse Zee voorkomt, maar ook in Nederland kan gaan opduiken. Verder zorgt internationaal transport ervoor dat in ons land steeds meer uitheemse insecten opduiken die ziektes kunnen verspreiden.
Ik ben dan ook niet verbaasd dat het virus in Nederland is, maar wel dat het zo snel een patiënt heeft opgeleverd.
Willem Takken, persoonlijk hoogleraar Medische en veterinaire entomologie
‘Ik ben dan ook niet verbaasd dat het virus in Nederland is, maar wel dat het zo snel een patiënt heeft opgeleverd’, zegt Takken. Het virus werd namelijk voor het aangetoond op de Sallandse heuvelrug in Overijssel maar de eerste patiënt raakte op een heel ander plek besmet, in de provincie Utrecht. ‘Het suggereert dat er al en kern is van geïnfecteerde teken.’
Het zou daarom interessant zijn als het RIVM de verspreiding van het virus in heel Nederland in kaart brengt, zegt Takken. En ook op andere vlakken kan Nederland zich voorbereiden. Zo is het maar de vraag of Nederlandse artsen nu ziekteverspreiding via insecten zouden vermoeden bij deze klachten. ‘Wanneer ze encefalitis [red: hersenvliesontsteking] zien, zouden ze de patiënt moeten vragen of deze onlangs door een teek is gebeten.’
Het risico met Lyme besmet te raken, neemt dus toe
Willem Takken, persoonlijk hoogleraar Medische en veterinaire entomologie
Ook zou de entomoloog graag langjarig onderzoek doen naar de biologische bestrijding van teken. Weliswaar zijn er micro-organismen die teken doden, maar het is onduidelijk of deze geschikt zijn als bestrijdingsmiddel. Zo moeten ze eenvoudig te vermeerderen zijn en geen andere dieren doden. Op dit moment moeten Nederlandse natuurliefhebbers vooral goed voorbereid het bos ingaan en achteraf controleren op tekenbeten.
Samen met WUR-collega Arnold van Vliet doet Takken al tien jaar onderzoek naar teken met de tekenradar. Nederlanders kunnen hier tekenbeten doorgeven. Ook zijn er groepen vrijwilligers die elke maand teken verzamelen. Dit najaar wordt het overzicht van tien jaar onderzoek gepresenteerd. Hierin zitten zeker duidelijke trends, zegt Takken. Zo neemt het aantal teken in Nederland toe, net als het aantal dieren dat besmet is met Borrelia-bacterie, die de breed bekende ziekte van Lyme veroorzaakt. ‘Het risico met Lyme besmet te raken, neemt dus toe.’
Teken tellen
Topzomer voor teken
Meer besmette teken